Od blisko 25 lat, każdego roku, za sprawą organizowanego konkursu „Wyczarowane z drewna” przekazujemy szkołom i uczniom cenne nagrody ufundowane przez licznych sponsorów. Sprawdziliśmy, jak usprawniają one kształcenie zawodowe w szkolnych warsztatach w całej Polsce.
W Warsztatach Szkolnych im. Bolesława Chrobrego w Poznaniu z każdym rokiem przybywa elektronarzędzi firmy Hikoki Power Tools Polska. Głównie za sprawą nagród i wyróżnień uczniów tej prawie 70-letniej placówki, uzyskiwanych w dorocznym konkursie „Wyczarowane z drewna”, organizowanym przez Wydawnictwo Inwestor i Międzynarodowe Targi Poznańskie, we współpracy z wieloma firmami, sponsorującymi to wydarzenie. Jego celem jest przetworzenie oryginalnego pomysłu na przedmiot wyczarowany z drewna, który powszechnie nie jest wykonywany z tego surowca.
– W konkursie Wydawnictwa Inwestor (wydawcy miesięczników: „Gazeta Przemysłu Drzewnego” oraz „Meblarstwo. Komponenty i technologie” – dop. red.) uczestniczymy od 2008 roku i każdego roku przesyłamy prace kolejnych pokoleń naszych uczniów – mówi mgr inż. Marek Bartol, wieloletni nauczyciel przedmiotów zawodowych w Zespole Szkół Budowlano-Drzewnych w Poznaniu, który propaguje i rozwija ideę konkursu wśród kolejnych roczników klas stolarskich w zawodowej szkole branżowej oraz technologów drewna w technikum. – I praktycznie każdego roku udaje się naszemu uczniowi lub uczennicy uzyskać jakąś nagrodę, a przy okazji zdobyć nagrodę ufundowaną przez sponsorów także dla szkoły. Jesteśmy chyba jedną z trzech-czterech szkół w Polsce, które mogą cieszyć się z nagród w postaci produktów bądź bonów fundowanych przez sponsorów konkursu. Ostatnio takie bony otrzymaliśmy od firmy Hikoki Power Tools Polska, ale wcześniej od firm Hitachi czy PolishStyl. Za te bony kupujemy w tych firmach ich elektronarzędzia, które kierownictwo warsztatów szkolnych uznaje za najpotrzebniejsze.
Narzędzia służą uczniom
– Za wyróżnienie przyznane w zeszłym roku w konkursie „Wyczarowane z drewna” naszej uczennicy Aleksandrze Potębskiej z Technikum Technologii Drewna za pracę „Monstera” – mówi mgr Włodzimierz Weiss, zastępca kierownika Warsztatów Szkolnych – mogliśmy zakupić w Hikoki frezarkę ręczną z dwoma bateriami i ładowarką oraz wyrzynarkę akumulatorową z ładowarką, a także 41 zestawów po 25 krążków ściernych C125 w granulacjach P40, P60, P80 i P120. Dzisiaj mamy na stanie także wkrętarkę i szlifierkę akumulatorową kątową oraz szczotki pneumatyczne od innego sponsora konkursu. Te narzędzia nie są trzymane w szafach, tylko na bieżąco wykorzystywane przez uczniów trzech roczników szkoły branżowej, którzy mają u nas zajęcia przez dwa dni w tygodniu oraz uczniów techników, którzy w klasach 1-3 przychodzą każdego tygodnia na jeden dzień zajęć praktycznych.
– Mamy obecnie całą klasę w zawodzie „stolarz” w trzyletniej szkole branżowej w każdym roczniku i w pięcioletnim technikum klasę technologii drewna w każdym roczniku – mówi Marek Bartol. – W technikum wszyscy uczniowie praktyczną naukę zawodu odbywają w warsztatach szkolnych. Uczniowie szkoły branżowej odbywają zajęcia w warsztatach szkolnych i – jako pracownicy młodociani – w zakładach rzemieślniczych. Absolwentów technikum jest u nas co roku około 30, a w całej Polsce było 310 absolwentów, którzy uzyskali kwalifikację II stopnia technologii drewna. Wszyscy uczniowie zdają pierwszą kwalifikację w zawodzie, a w technikum – jeszcze kwalifikację drugiego stopnia.
– Wyposażenie warsztatów jest na wysokim poziomie, bo mamy sporo narzędzi uzyskanych za nagrody w konkursie „Wyczarowane z drewna” – dodaje Włodzimierz Weiss. – Praktycznie wszystko, co jest potrzebne do szkolenia. Włącznie ze szlifierką szerokotaśmową, której zazdroszczą nam niektóre szkoły zawodowe. Mamy nawet obrabiarkę CNC. Na projektowaniu komputerowym uczniowie piszą program, który można przenieść na maszynę i zobaczyć efekty. Oczywiście, marzy nam się profesjonalne CNC, które może uda się pozyskać w następnych latach. Dlatego nasze warsztaty są dobrze wyposażonym ośrodkiem egzaminacyjnym i często uczniowie z innych szkół mówią nam, że pierwszy raz widzą u nas tę czy inną maszynę, lub elektronarzędzie.
– Co roku na konkurs wysyłamy zwykle pięć najlepszych prac, wykonanych przez uczniów w danym roku – tłumaczy Marek Bartol. – W zeszłym roku szkolnym mieliśmy do wyboru 64 prace, ale zwykle mamy ich ponad 40. Uczniowie wykonują je samodzielnie, z możliwością wykorzystania narzędzi i materiałów dostępnych w warsztatach szkolnych, ale i w rodzinnych zbiorach. W tym zakresie jest pełna dowolność. Zwykle w pierwszej klasie technikum uczniowie wykonują szkic i projekt na papierze milimetrowym potencjalnej pracy, wymyślonej przez ucznia lub podpowiedzianej przeze mnie. W klasach drugiej i trzeciej wykonują te prace. Najpierw tłumaczę uczniom ideę konkursu „Wyczarowane z drewna”, pokazuję prace prezentowane na targowej wystawie i prace naszych uczniów, a potem tylko akceptuję zgłoszone propozycje i wspieram uczniów z innymi nauczycielami zawodu merytorycznie lub podsuwamy pomysł poszerzenia projektu. Nie wymagamy zrobienia czegoś wielkiego czy bardzo trudnego, bo głównie chodzi o potwierdzenie nabytej wiedzy i praktycznych umiejętności. Mamy zatem w swoich zasobach drewnianą kosiarkę, radioodbiornik, lokomotywę, ale też pendrive oraz wiele innych ciekawych produktów z drewna.
Uczennica rekordzistką
Szkolną rekordzistką uczestnictwa w konkursie „Wyczarowane z drewna” jest Alicja Rerus z Technikum Technologii Drewna, która w 2021 r. uzyskała drugie wyróżnienie za pracę „Parasolka”, ale rok wcześniej – podobne wyróżnienie za „Urządzenie wielofunkcyjne”, a w 2019 r., gdy była uczennicą pierwszej klasy – za pracę „Listwa stabilizująca”. W gronie laureatów poprzednich edycji konkursu są także Adam Zasuwik, Ernest Sowiński, Maciej Roj, Szymon Śmiglak i Beniamin Byndas – wszyscy z Technikum Technologii Drewna.
– Stoimy jako szkoła i warsztaty za uczniami, wspierając ich w realizacji swoich pomysłów – zapewnia Włodzimierz Weiss. – Zawsze jako nauczyciele zawodu służymy techniczną radą przy realizacji, udostępniamy niektóre materiały drzewne, kleje, lakiery itp. Jednak młodzi są ambitni i – przy wsparciu rodziców czy krewnych – wykazują się znaczną inicjatywą i pomysłowością. A przy okazji sprawdzają się jako potencjalni rzemieślnicy. Staramy się wspólnie, żeby to była praca samodzielna. To doceniamy i nie czujemy się przegrani w kolejnych edycjach konkursu, którego dotąd żaden z naszych uczniów nie wygrał, ale bardzo cieszą uzyskane wyróżnienia, zapewniające atrakcyjne nagrody.
– Staramy się uczniów zachęcać do samodzielnej twórczości, jedynie mobilizując ich pokazywaniem nagrodzonych w konkursie prac – dodaje Marek Bartol. – W ubiegłym roku cieszyło nas, że wśród 14 prac na wystawie, pięć było z naszej szkoły. Taki sobie ustaliliśmy poziom, że z wielu prac zgłaszamy maksymalnie pięć do konkursu.
Nauka na markowych narzędziach
– Istotne jest także, że nagrodami są narzędzia markowych firm – stwierdza zastępca kierownika Warsztatów Szkolnych. – Są one bardzo solidne i precyzyjne, ale dla nas ważne jest, że uczniowie poznają narzędzia wysokiej klasy oraz wygodę obsługi, niezawodność, dokładność procesów frezowania, wiercenia czy szlifowania. A ponadto wybieramy do zakupu narzędzia akumulatorowe, które wyznaczają nowy poziom wygody dla użytkowników. Nie leżą u nas w szafie, tylko są wykorzystywane przez uczniów podczas zajęć praktycznych w warsztacie.
– Chcę podkreślić życzliwość firmy Hikoki Power Tools Polska, która udziela nie tylko dodatkowych upustów przy zakupach, ale jej doradcy podsuwają też propozycje zakupu najnowszych modeli, najbardziej wszechstronnych, prezentujących najwyższy poziom techniczny – dodaje Marek Bartol. – Wspólnie wychodzimy z założenia, że uczeń, który popracuje takimi narzędziami w czasie nauki zawodu, doceni ich wartość i w pracy zawodowej będzie chciał stosować takie solidne, niezawodne elektronarzędzia. Ponadto jak popracują narzędziami akumulatorowymi, to docenią walory pracy nimi, w porównaniu z narzędziami z kablem.
W poznańskim Zespole Szkół każdy uczeń może każdego roku zgłosić pracę do konkursu, ale nie musi.
– Natomiast oczekujemy takiej pracy na zakończenie trzeciego roku nauki – wyjaśnia Marek Bartol. – Można też wykonać pracę w czwartej czy piątej klasie, choć rzadko się to zdarza. Tradycją jest także prezentowanie wszystkich wykonanych w danym roku prac podczas trzydniowej wystawy w czasie Dni Drzewiarza, organizowanych podczas imienin św. Józefa, patrona stolarzy.
– Po przekazaniu szerokiej wiedzy teoretycznej na lekcjach przez doświadczonych nauczycieli zawodu, nie możemy w Warsztatach Szkolnych oferować uczniom pracy na amatorskich narzędziach – dodaje Włodzimierz Weiss. – One muszą być na odpowiednim poziomie technicznym, żeby uczeń nabył właściwych umiejętności i preferował w pracy narzędzia solidne, precyzyjne, funkcjonalne, niezawodne i proste w obsłudze. Wszak dobry fachowiec to rzemieślnik z umiejętnościami i odpowiednio dobrymi narzędziami. Kultury pracy też trzeba nauczyć się w szkole!
– Nie wyobrażamy sobie nieuczestniczenia w tym konkursie – stwierdza Marek Bartol.
– Ani warsztatów bez narzędzi Hikoki, PolishStyl i innych firm, które otrzymaliśmy jako nagrody rzeczowe albo które zakupiliśmy za kilkukrotnie przekazane nam nagrody pieniężne – wtrąca Włodzimierz Weiss. – Taki roczny „zastrzyk” w kwocie ponad 3 000 zł to dla szkoły możliwość zakupienia markowych narzędzi Hikoki, które bardzo usprawniają proces praktycznego kształcenia uczniów. Ci zaś mogą je wykorzystać do wykonania coraz ciekawszych i ambitniejszych projektów z drewna.
Na nagrodach powstają kolejne konkursowe prace
Wieloletnimi i stałymi uczestnikami konkursu są także uczniowie z Technikum Drzewnego im. Jana Kochanowskiego w Garbatce-Letnisku. Już ośmiokrotnie stawali na pierwszym miejscu podium konkursu „Wyczarowane z drewna”!
– Konkurs na stałe wpisał się w kalendarz życia szkoły i w życiorysy naszych uczniów – podkreśla Marcin Tomaszewski, nauczyciel stolarstwa i kierownik warsztatów w Zespole Szkół Drzewnych i Leśnych w Garbatce-Letnisku. – Jeden drugiego zarażają pasją do drewna i eksperymentowania w pracach z tym pięknym materiałem, czego owocami stają się ich konkursowe prace. Urządzenia, które stanowią część nagrody w konkursie, stają się możliwością rozwoju dla czasami niedoinwestowanych warsztatów szkolnych.
– Pamiętam, jakim pozytywnym zaskoczeniem była dla nas pierwsza wygrana pilarka tarczowa ufundowana przez firmę SCM, tym bardziej iż nagroda ta była dodatkową, nie było o niej informacji w regulaminie, gdyż sponsor znalazł się w ostatniej chwili – wspomina Marcin Tomaszewski. – Byliśmy niezmiernie dumni, gdy stanęła w naszym warsztacie – nowa, lśniąca i szara, który to kolor odróżniał ją od pozostałych starych maszyn, pochodzących z lat 60. i 70. W tamtej chwili jeszcze nie wiedzieliśmy, że konkurs stanie się dla nas możliwością pozyskania tak dużej ilości nowego sprzętu i jak kula śnieżna spowoduje wzrost jego popularności wśród uczniów.
Obecnie w ZSDiL w Garbatce-Letnisku kształci się ok. 30 uczniów Szkoły Branżowej I Stopnia w kierunku Stolarz, ok. 70 uczniów Technikum Drzewnego i ok. 120 dorosłych słuchaczy kwalifikacyjnych kursów zawodowych stolarskich i ciesielskich.
– Na zdobytych w konkursie maszynach i elektronarzędziach powstawały kolejne prace, odbywały się zajęcia dydaktyczne, i do dziś dobrze nam one służą – dodaje Marcin Tomaszewski. – Na przestrzeni wielu lat, dzięki udziałowi w konkursie „Wyczarowane z drewna”, nasza baza dydaktyczna wzbogaciła się o dwie pilarki tarczowe, jedną formatówkę, tokarkę do drewna, szlifierkę szczotkowo-bębnową, frezarkę dolnowrzecionową i ścianę lakierniczą, materiały ścierne i markowe elektronarzędzia.
Ostatni raz finalistką konkursu ze szkoły w Garbatce była Wiktoria Szatan, która zdobyła I miejsce w edycji konkursu z 2021 r. – za bardzo wymagający projekt „Londyńskiej budki telefonicznej”.
Uczennica (wówczas IV klasy Technikum) za zajęcie I miejsca otrzymała indywidualną nagrodę w postaci elektronarzędzi o wartości ponad 1 800 zł, ufundowaną przez firmę Hikoki Power Tools Polska, natomiast szkoła – Technikum Drzewne im. Jana Kochanowskiego w Garbatce-Letnisku – otrzymała bon o wartości 7 000 zł na zakupy w Hikoki Power Tools Polska oraz ścianę lakierniczą NESTRO E1616 o wartości ponad 16 000 zł, ufundowaną przez firmę NESTRO.
Nie ma kształcenia bez warsztatów
Wygrane w kilku edycjach konkursu narzędzia sprawdzają się także w Zespole Szkół Drzewnych w Bydgoszczy, gdzie właśnie trwa drugi etap gruntownej modernizacji warsztatów szkolnych, w tym m.in. bardzo dużej sali maszyn czy kilku sal montażowych.
– Obecnie kształcimy pięć klas o profilu „technik technologii drewna” – po jednej klasie w każdym roczniku oraz trzy klasy szkoły zawodowej o profilu „stolarz” – informuje Roman Hernet, nauczyciel zawodu w ZSD w Bydgoszczy. – Łącznie jest to 150 uczniów, których kształcimy w kierunkach drzewnych. Mamy świetną bazę i doskonałe warunki dydaktyczne, a także szkolny internat. Zaś wygrane nagrody nie dość, że uzupełniają nasz szkolny park maszyn, to także zachęcają kolejnych uczniów do brania udziału w konkursie.
Tylko w minionych dwóch latach uczniowie ZSD w Bydgoszczy zdobyli wiele cennych nagród – zarówno dla siebie, jak i na szkolny użytek. W edycji „Wyczarowane z drewna” w 2021 r. wyróżnienie otrzymała praca pt. „Torebka konduktorka” w wykonaniu Kariny Kruczkowskiej i Emilii Kot, natomiast w 2022 r. projekt pt. „Mikrofon” autorstwa Samuela Mazurka oraz „Młot Thora StormBreaker” autorstwa Huberta Betlejewskiego – wszyscy z Zespołu Szkół Drzewnych w Bydgoszczy. Nagrodami były zestawy elektronarzędzi od firmy Hikoki Power Tools Polska dla uczniów (wkrętarka i zakrętarka udarowa) oraz zestawy upominków dla uczniów i ich opiekunów, ufundowane przez firmy Högert Technik, Bitmag StealthMounts, PolishStyl i Hultafors.
~Janusz Bekas, Katarzyna Orlikowska
