W bardzo trudnej sytuacji ekonomicznej znalazło się tysiące prywatnych przedsiębiorstw świadczących usługi związane z pozyskiwaniem drewna oraz pracami hodowlanymi na rzecz jednostek Lasów Państwowych. Dlatego wystosowały one petycję ze swoimi żądaniami.
Coraz większe problemy z dostępnością surowca w Lasach Państwowych i nierealizowanie planów pozyskania zaofertowanej przez PGL LP masy drewna wynikają z pogłębiających się od lat problemów Zakładów Usług Leśnych.
1 lutego SPL (Stowarzyszenie Przedsiębiorców Leśnych z Gołuchowa) i PZPL (Polski Związek Pracodawców Leśnych) skierowały do premiera Mateusza Morawieckiego petycję, w której wyjaśniają aktualną sytuację branży leśnej oraz apelują o podjęcie działań przeciwdziałających destabilizacji rynku usług leśnych w naszym kraju, wynikającej z nieodpowiedzialnej postawy kierownictwa Lasów Państwowych.
Petycja powstała po wspólnym spotkaniu 47 przedstawicieli wymienionych organizacji, w dniu 24 stycznia br.
Oferowane stawki są nieopłacalne
Jak zaznaczono w petycji, sektor usług leśnych powstał ok. 30 lat temu w wyniku transformacji ustrojowych oraz wdrożenia Ustawy o lasach. Małe, prężnie rozwijające się rodzinne firmy były dotychczas dostawcą usług związanych z pracami na rzecz wszystkich nadleśnictw w całym kraju. To dzięki ciężkiej pracy i poświęceniu ponad 40 tys. pracowników zatrudnionych w kilku tysiącach prywatnych Zakładów Usług Leśnych Lasy Państwowe dotychczas uzyskiwały dodatnie wyniki finansowe oraz mogły utrzymywać drzewostany w dobrej kondycji zdrowotnej.
– Niekonsekwentna i zmienna polityka kierownictwa Lasów Państwowych, wieloletnie zaniedbania oraz często ignorancja wobec sektora usług leśnych, kluczowego dla funkcjonowania tej ważnej dla państwa instytucji, wyprowadziła w roku 2015 drwali na ulice – piszą w petycji związkowcy. – Niestety, bezskutecznie. Z rozgoryczeniem stwierdzamy, iż od tego czasu sytuacja Zakładów Usług Leśnych w Polsce uległa drastycznemu pogorszeniu. Oferowane przez nadleśnictwa niskie stawki, nieadekwatne do zmieniających się warunków rynkowych, doprowadziły do sytuacji, w której dalsze prowadzenie działalności w tym sektorze stało się nierentowne. Bardzo wysoka wypadkowość prac leśnych (dorównująca wypadkowości w górnictwie), niemożliwy do zapewnienia godziwy poziom wynagrodzeń oraz brak szkolnictwa zawodowego doprowadził do masowego odpływu pracowników z naszych firm. Obecnie większość firm deklaruje stopniowe przebranżowienie się i odejście od współpracy z Lasami Państwowymi.
Podkreślono, że konsekwencją tego trendu będzie pogorszenie się kondycji zdrowotnej lasów w Polsce oraz przerwanie łańcucha dostaw drewna dla przemysłu. Lasy Państwowe pomimo zatrudniania 26 tys. pracowników nie posiadają potencjału technicznego i organizacyjnego do realizacji ustawowych zadań, jakie zostały na nie nałożone.
Praktycznie cały park maszynowy związany z pozyskaniem drewna i ok. 40 tys. pracowników jest na utrzymaniu Zakładów Usług Leśnych, z których 73 proc., jak pokazują badania ankietowe z sierpnia ubiegłego roku, planuje stopniowe odejście od współpracy z Lasami Państwowymi w najbliższych miesiącach. Zapaść sektora usług leśnych spowoduje straty gospodarcze oraz wizerunkowe w sektorach związanych z przerobem i produkcją wyrobów drewnianych. Straty te dla tego tak ważnego sektora gospodarki narodowej będą trudne do oszacowania.
– Dlatego mając na uwadze powagę sytuacji oraz katastrofalne dla polskich drzewostanów oraz gospodarki skutki bierności, prosimy o pilną interwencję – podkreślono w piśmie skierowanym do premiera. – Niezrozumiałą jest dla nas sytuacja, w której ceny drewna osiągają rekordowe poziomy, a nasz zleceniodawca odrzuca rzetelnie wycenione stawki za usługi leśne, przekraczające jego wycenę. Proponowany przez przedsiębiorców wzrost kosztów ich pracy wyniósł ok. 380 mln zł, co przy globalnej kwocie przeznaczonej na usługi ok. 3 mld zł jest niewielką kwotą. Jednocześnie wg informacji prasowych Lasy Państwowe w roku 2021 osiągnęły zysk na poziomie 1 mld zł.
Interpelacje posłanek
W sprawie bardzo trudnej sytuacji ekonomicznej, w jakiej znalazły się przedsiębiorstwa świadczące usługi związane z pozyskiwaniem drewna i zagospodarowaniem lasu na rzecz jednostek PGL Lasy Państwowe, wystosowały interpelacje do Ministra Klimatu i Środowiska także dwie posłanki. 6 lutego wystosowała ją posłanka Joanna Jaśkowiak (KO), natomiast 14 lutego posłanka Katarzyna Osos (KO).
W nawiązaniu do treści interpelacji pytają m.in., dlaczego kwoty przeznaczone na realizację zadań przez nadleśnictwa w przetargach pierwszej tury, ogłoszonych w październiku czy listopadzie 2021 r., są takie same jak w powtarzanych przetargach, np. w styczniu?
Czy prawdą jest, że wycena prac została dokonana w połowie 2021 r., gdy Lasy Państwowe zatwierdziły swój plan finansowy na rok 2022, a potem wycena ta się już nie zmieniła, pomimo ogromnych zmian w gospodarce w ostatnich miesiącach? Jeśli tak, to jest to dowód na nierzetelną wycenę prac, przynajmniej w przetargach ogłaszanych już w tym roku, które nie znalazły wykonawców w poprzednich postępowaniach przetargowych ogłoszonych w październiku czy listopadzie ubiegłego roku.
Czy prawdą jest, że Lasy Państwowe nie przedstawiły środowisku firm leśnych, wykonujących usługi leśne, informacji na temat tego, jak te prace będą wyceniane po wprowadzeniu nowych katalogów pracochłonności dla tych prac? Dlaczego Lasy Państwowe odmawiały spotkań z branżą w tej sprawie? W jaki sposób resort chce zapewnić ciągłość prac leśnych i dostaw drewna dla przemysłu, skoro już w pierwszych postępowaniach na niektóre prace nikt się nie zgłosił? Obecnie na wykonanie wielu prac także nie ma wykonawców, ponieważ domagają się wyższych stawek niż te, które proponują nadleśnictwa.
***
Żądania SPL i PZPL zawarte w petycji do premiera Morawieckiego (żądamy):
1. wyjaśnienia, dlaczego, pomimo miliardowego zysku, jaki osiągnęły Lasy Państwowe w roku 2021, oraz coraz wyższych cen drewna, wymusza się na przedsiębiorcach oferowanie głodowych stawek za usługi leśne na poziomie niższym niż stawki z lat ubiegłych;
2. powołania w trybie pilnym ministerialnej międzyresortowej komisji ds. opracowania i realizacji programu naprawczego sektora leśno-drzewnego w Polsce, z udziałem przedstawicieli Lasów Państwowych, sektora usług leśnych i przemysłu drzewnego;
· zobligowania dyrektora generalnego Lasów Państwowych do przedstawienia propozycji programu naprawczego zasad funkcjonowania sektora usług leśnych w PGL LP, w szczególności z uwzględnieniem: wprowadzenia procedur i mechanizmów zapewniających ochronę miejsc pracy, zapewnienia stabilnego dostępu do wykwalifikowanej siły roboczej oraz zniwelowania dysproporcji płacowych pomiędzy leśnikami zatrudnionymi w LP a leśnikami pracującymi w sektorze usług leśnych;
3. kontroli przez organy państwowe w ramach nadzoru nad mieniem Skarbu Państwa dotychczasowej działalności jednostek Lasów Państwowych w zakresie metodyki oraz prawidłowej wyceny prac leśnych, będących przedmiotem kilkumiliardowych zamówień publicznych, pod kątem rzetelności sporządzonych wycen, zapewnienia uczciwych warunków konkurencji i prowadzenia działalności zgodnie z obowiązującym prawem;
4. rzetelnej publicznej informacji o:
· sytuacji zaistniałej podczas przetargów na prace leśne w nadleśnictwach na rok 2022, wymuszających na przedsiębiorstwach leśnych stosowanie stawek poniżej poziomu rentowności;
· polityce finansowej Lasów Państwowych w zakresie kalkulowania kosztów usług leśnych;
· celach, na jakie został przeznaczony zysk LP z roku 2021.
~ tekst i fot.: Katarzyna Orlikowska
