Nie udało się uzgodnić końcowego projektu Krajowego Standardu Gospodarki Leśnej FSC w Polsce, więc 11 lutego FSC International podjęło decyzję o rozwiązaniu Grupy SDG i ukończeniu standardu w oparciu o alternatywne procedury rewizji standardu.
Po czterech latach prowadzenia procesu rewizji Krajowego Standardu Gospodarki Leśnej FSC w Polsce, zamiast nowych wskaźników w rewidowanym Krajowym Standardzie FSC dla Polski, mamy podjętą 11 lutego przez FSC International decyzję o rozwiązaniu Grupy Opracowującej Krajowy Standard FSC i o dalszych pracach zmierzających do ukończenia standardu w oparciu o alternatywne procedury jego rewizji.
Sporne 4 wskaźniki
Zasady i Kryteria FSC ulegają co pewien czas rewizji, albowiem zmieniają się warunki przyrodnicze, społeczne i ekonomiczne, a także wzrasta poziom wiedzy naukowej.
– Wraz ze zmieniającymi się międzynarodowymi ramami FSC, cyklicznej rewizji wymagają również standardy krajowe, które należy dostosować do najnowszej wersji Zasad i Kryteriów, w oparciu o Międzynarodowe Wskaźniki Ogólne – mówi Karolina Tymorek, koordynatorka Grupy SDG z ramienia FSC International. – Analogiczne procesy rewizji odbywały się, bądź wciąż trwają, we wszystkich krajach, w których funkcjonuje certyfikacja gospodarki leśnej FSC.
W Polsce ten proces rozpoczął się w 2018 r. Do Grupy Opracowującej Standard powołano 10 przedstawicieli środowisk przyrodniczych, społecznych i ekonomicznych gospodarki leśnej, podzielonych na trzy równoważne izby: przyrodniczą, społeczną i ekonomiczną, którzy mieli podejmować decyzje na podstawie konsensusu. Opracowała ona, na podstawie sugestii i międzynarodowych wskaźników, pierwszy projekt Krajowego Standardu, poddany na początku 2019 r. konsultacjom publicznym, które trwały ponad 3 miesiące. Wzięło w nich udział ponad 300 interesariuszy, którzy nadesłali około 2 000 unikalnych uwag.
Proces analizy nadesłanych uwag, ponownej dyskusji nad poszczególnymi zapisami Standardu i wypracowania konsensusu przez SDG trwał dwa lata, do marca 2021 r. W tym czasie odbyło się 39 spotkań SDG. Grupa uzgodniła treść większości zapisów Projektu nr 2 Krajowego Standardu, jednakże nie udało jej się osiągnąć konsensusu co do treści czterech wskaźników. Zdecydowano jednak o przejściu do konsultacji publicznych i testów terenowych tego projektu. W okresie od lipca do września minionego roku projekt został poddany takim konsultacjom i równolegle poddany testom terenowym w trzech różnych lokalizacjach, które prowadziły niezależnie trzy jednostki certyfikujące. W konsultacjach wzięło udział 112 interesariuszy, którzy nadesłali 4 182 uwagi, w tym 918 uwag unikalnych. W październiku 2021 r. Grupa SDG wznowiła prace nad Standardem, odbywając dwa spotkania, nie uzyskując jednak konsensusu.
FSC International interweniowało…
Dlatego 10 grudnia 2021 r. FSC International wystosowało do Grupy SDG pismo, w którym wyraziło poważne zaniepokojenie ciągłym brakiem postępów w uzgadnianiu nierozstrzygniętych wskaźników w rewidowanym Krajowym Standardzie dla Polski. Zwrócono uwagę, że proces rewizji jest opóźniony o ponad rok, a nieuzgodnione wskaźniki były wielokrotnie dyskutowane przez Grupę przez 2 lata. Poproszono zatem Grupę o przedstawienie do 10 stycznia tego roku uzgodnionego przez SDG planu finalizacji projektu Krajowego Standardu. Niestety, nie uzyskano w tym terminie porozumienia w ramach Grupy SDG co do końcowego projektu Krajowego Standardu i nie było możliwości przedstawienia przez nią planu finalizacji standardu.
… i podjęło decyzję
Dlatego 11 lutego FSC International podjęło decyzję o rozwiązaniu Grupy SDG i ukończeniu standardu w oparciu o alternatywne procedury rewizji standardu.
– Decyzja FSC International, właściciela standardu oraz procesu rewizji – poinformowała Karolina Tymorek – spowodowana została brakiem porozumienia w Grupie Opracowującej Standard co do treści końcowego projektu standardu. W ciągu czterech lat prac nad standardem, Grupa SDG odbyła łącznie 54 spotkania. FSC zaangażowało zewnętrznego moderatora, który pomagał Grupie SDG w dążeniu do konsensusu i w budowaniu platformy dialogu. Na wniosek Grupy FSC zasięgnęło również w toku prac opinii licznych ekspertów – biologów, leśników, prawników, audytorów, językoznawców oraz członków Forum Konsultacyjnego. W tej sytuacji mogę jedynie w imieniu FSC podziękować członkom Grupy Opracowującej Standard za ich ogromne zaangażowanie i intensywną pracę nad standardem. Mimo wielu różnic zdań, reprezentowania środowisk o często odmiennych interesach, udało im się prowadzić konstruktywny dialog i wypracować wiele rozwiązań satysfakcjonujących wszystkie strony.
Co dalej?
Do czasu zatwierdzenia i wejścia w życie Przejściowego Standardu Krajowego (INS) dla Polski, wciąż obowiązuje standard z 2013 r.: FSC-STD-POL-01-02-2013 PL, w oparciu o który certyfikowane są lasy w Polsce.
– Krajowy Standard zostanie przygotowany zgodnie z alternatywną procedurą rewizji – wyjaśnia koordynatorka FSC – w oparciu o obowiązujące zasady. FSC International utworzy w lutym lub marcu 2022 r. Techniczną Grupę Roboczą, która wykorzysta ostatni konsultowany Projekt nr 2 Krajowego Standardu jako początkowy projekt procesu INS. Grupa TWG zapozna się również z uwagami z konsultacji Projektu nr 2, które miały miejsce w 2021 r. Wymagane będzie przeprowadzenie jednych, dodatkowych konsultacji publicznych. Szacunkowy czas na przedstawienie ostatecznej propozycji Przejściowego Standardu Krajowego to 6 miesięcy. Organem odpowiedzialnym za zatwierdzenie standardu będzie Komitet ds. Polityk i Standardów FSC International, podobnie jak byłoby to w przypadku Krajowego Standardu FSC, gdyby został uzgodniony przez Grupę SDG.
~ Janusz Bekas
