Gazeta Przemysłu Drzewnego 2/2023

2 luty 2023 Felieton | Listy | Cytat miesiąca Wydawca: Wydawnictwo Inwestor sp. z o.o. 83-110 Tczew, ul. 30 Stycznia 42 tel. centrali 58/531 27 53 www.wydawnictwoinwestor.pl @gpd24 Prezes zarządu: ZbigniewOwsiak Wiceprezes zarządu: RafałSidor Redaktor naczelna: KatarzynaOrlikowska katarzyna.orlikowska@gpd24.pl tel. 519 516 118 Sekretarz redakcji: KarolinaFalgowska karolina.falgowska@gpd24.pl tel. 519 516 110 Dziennikarze: JanuszBekas janusz.bekas@gpd24.pl tel. 519 516 113 TomaszBogacki tomasz.bogacki@gpd24.pl tel. 603 764 478 MałgorzataGackowska malgorzata.gackowska@ meblarstwo24.pl tel. 607 373 966 Współpracownicy: DanaHanby – Londyn ArkadiuszSeliga Redakcja: listy@gpd24.pl Korekta: SylwiaWojtanowska sylwia.wojtanowska@gpd24.pl Kierownik działu graficznego dtp: WiesławDobosz Dział graficzny dtp/IT: KatarzynaŁukowicz JacekMroczkowski Opiekunowie klienta: DamianKargul damian.kargul@gpd24.pl tel. 519 516 104 GrzegorzPastwa grzegorz.pastwa@gpd24.pl tel. 519 516 106 MariuszWroński mariusz.wronski@gpd24.pl tel. 519 516 108 Sekretariat: KatarzynaKaszubowska info@wydawnictwoinwestor.pl Dział prenumeraty: prenumerata@gpd24.pl tel. 519 516 104 Projekt graficzny: Agnieszka iMichałWarda Wszelkie prawa zastrzeżone © Copyright by Wydawnictwo Inwestor. Materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca. Redakcja zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów i niezbędnych zmian. Redakcja nie odpowiada za treść zamieszczanych reklam i ogłoszeń oraz ma prawo do odmowy ich publikacji bez podania przyczyny. Reprodukcja lub przedruk we wszelkich mediach tylko za zgodą wydawcy. Nr 2 (313) luty 2023 ISSN 1732-4017 Nakład 20 000 egz. 26 lat na rynku Cytat miesiąca Michał Strzelecki, dyrektor Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej ProducentówMebli Kluczem do sukcesu i utrzymania dalszych dynamicznych wzrostów branży meblarskiej w najbliższych latach będzie optymalizacja procesów produkcyjnych i ich automatyzacja. Bez tego stracimy naszą konkurencyjność. Od wysokich kosztów surowców, energii czy płac nie uciekniemy, a więc musimy szukać przewag i szans właśnie w poprawie procesów i automatyzacji produkcji. Osobiście, spodziewam się, że w najbliższych latach na dobre w fabrykach mebli zagości robotyzacja. Na pewno pomocne w tym zakresie będą kontynuacje programówwsparcia, chociażby np. Robogrant. A co do samych mebli, to będziemy zdecydowanie szukać nowych materiałów, które można zastosować w produkcji meblarskiej. Problemy z surowcem drzewnym raczej będą się pogłębiały, a więc musimy szukać alternatywny. Pytanie tylko, kiedy ją znajdziemy i czy będzie równie ekologiczna. Warszawa, 12.01.2023 r. Europejski „planMarshalla” na odbudowę Ukrainy Po II wojnie światowej plan Marshalla wpłynął kolosalnie na tempo wzrostu gospodarczego Europy Zachodniej, która przez kolejne dwie dekady doświadczyła niespotykanej wcześniej dobrej koniunktury. Jaki jest europejski „plan Marshalla” na odbudowę Ukrainy? Targi Budma – dwa lata temu z powodu pandemii odwołane, rok temu w ma- seczkach, a w tym roku w końcu takie, jakie pamiętamy sprzed lat. Wraz z Bud- mą odbędą się też targi WinDoor-tech, na których zawsze jest wiele ciekawych technologii, więc frekwencja na Mię- dzynarodowych Targach Poznańskich powinna dopisać i zadowolić gości oraz wystawców tych imprez. To także na te wydarzenia przy- gotowaliśmy lutowe wydanie „GPD”. A w Poznaniu oczywiście nie zabrak- nie zespołu naszej gazety – będziemy nas Was czekać w pawilonie 3A, na na- szym stoisku. Budma w połączeniu z targami Win- Door-tech znów na tydzień stanie się polską stolicą branży budowlanej – choć tym razem sektor ten powodów do świę- towania ma mniej niż w niezwykle uda- nej minionej dekadzie. Jak wskazuje Polski Związek Pra- codawców Budownictwa w liście, który publikujemy obok, budownictwo jest jedną z tych branż, która najmocniej odczuła negatywne konsekwencje ha- mowania gospodarki. I która od kilku miesięcy pogrążona jest w kryzysie. Spadek inwestycji jest najbardziej wi- doczny na rynku mieszkaniowym, któ- ry stanowi niemal jedną piątą rynku budowlanego. W 2022 r. deweloperzy i inwestorzy indywidualni rozpoczęli budowę ok. 20-30 proc. mniej mieszkań niż przed rokiem. W grudniu 2022 r. inflacja, drugi miesiąc z rzędu zwalniając, wyniosła 16,6 proc. w ujęciu rocznym. A wyna- grodzenia w przedsiębiorstwach za- trudniających przynajmniej 10 osób wzrosły o 10,3 proc. Presję na wzrost płac podbija rosnąca płaca minimal- na, a tych podwyżek nie jest w stanie udźwignąć wiele firm budowlanych. Według danych Coface od stycz- nia do września 2022 r. postępowania restrukturyzacyjne i upadłościowe wszczęło tyle samo przedsiębiorstw, co w katastrofalnym dla budownictwa roku 2012 i 2013. Z kolei dane BIG In- foMonitor wskazują, że w IV kwarta- le 2022 r. odsetek firm budowlanych skarżących się na problemy z uzy- skaniem płatności od kontrahentów wzrósł z 21 do 39 proc. Jak długo będzie trwała „zapaść” w budownictwie mieszkaniowym? Jak bardzo mocno poturbowana wyjdzie branża z tego kryzysu? Z pewnością są to pytania, które w czasie „budmowych” rozmów padną niejeden raz. Wiele nadziei branża budowlana po- kłada w możliwości odbudowy Ukrainy. Choć rozmawianie o tym i planowanie takich działań, kiedy ten straszny kon- flikt nadal trwa, jest jak wypatrywanie gwiazd na pochmurnym niebie. Utworzona Narodowa Rada ds. Odbudowy Ukrainy po Wojnie – organ doradczy przy prezydencie Zełeńskim – w przedstawionym planie potocznie nazywanym „planem Marshalla” zakła- da, że odbudowa ma trwać 10 lat i będzie realizowana w trzech etapach. Pierwszy obejmuje bieżące potrzeby, w szczegól- ności związane z odtworzeniem nisz- czonej infrastruktury krytycznej. Drugi etap obejmuje lata 2023-2025 (580 pro- jektów na sumę 350 mld dol.), trzeci zaś – okres od 2026 do 2032 r. (270 projek- tów o wartości 400 mld dol.). Ale na tym etapie konfliktu, kiedy w ogóle daleko do jego zakończenia, trudno o szacowanie strat, które prze- cież już są oszałamiające. W zależności od szacunków wylicza się kwotę od 350 do nawet 750 mld dol. A przypomnijmy, że mowa o kraju stosunkowo biednym. Dla porównania: plan Marshalla, po II wojnie światowej, a więc pomoc, ja- kiej USA udzieliły zniszczonej Europie (z czego Polska nigdy nie skorzystała, ponieważ rząd kontrolowany przez Moskwę odrzucił propozycję progra- mu), wynosił 115 mld USD (w dzisiej- szym pieniądzu). Po II wojnie światowej planMarshal- la wpłynął kolosalnie na tempo wzrostu gospodarczego Europy Zachodniej, któ- ra przez kolejne dwie dekady doświad- czyła niespotykanego wcześniej tempa wzrostu i dobrej koniunktury. Jaki jest więc europejski „plan Mar- shalla” na odbudowę Ukrainy? Kluczem do realizacji jest oczywiście zapewnie- nie odpowiedniego finansowania. Ośro- dek StudiówWschodnich podaje, że teo- retycznie najbardziej zasadne wydaje się wykorzystanie zamrożonych przez Zachód rosyjskich środków, jednak nie ma pewności, czy w ogóle będzie to możliwe, gdyż obecnie nie istnieją po- wszechnie obowiązujące mechanizmy prawne pozwalające na konfiskatę ro- syjskiego majątku i oddanie go Ukrainie. W czerwcu uruchomiono nabór pol- skich firm zainteresowanych wznowie- niem eksportu i udziałem w odbudowie Ukrainy. Operatorem projektu jest Pol- ska Agencja Inwestycji i Handlu. Łącznie zgłosiło się ponad 1,2 tys. polskich firm, jednak szczegóły tych działań nadal są nieznane. Jakie gwarancje są niezbęd- ne ze strony rządu i firm ubezpiecze- niowych dla bezpiecznego zaistnienia i funkcjonowania polskich firm budow- lanych na Ukrainie? Jakie produkty fi- nansowe powinny się pojawić ze strony banków lub instytucji finansowych, któ- re będą mogły być istotnym wsparciem dla polskich firm budowlanych? Czy branża jest w stanie konkurować z du- żymi grupami budowlanymi z innych krajów przy odbudowie Ukrainy? Wiele pytań dziś jest jeszcze bez odpowiedzi, choć od blisko roku rosyjski agresor bez- litośnie niszczy ukraiński kraj. l Katarzyna Orlikowska listy do redakcji ã Opinie Czytelnikówsą ich subiektywnymi ocenami, z którymi redakcja nie zawsze się utożsamia. Czekamy na telefony i listy naszychCzytelników, będące polemiką do aktualnychwydarzeńwbranży drzewnej. ul. 30 Stycznia 42, 83-110 Tczew e-mail: listy@gpd24.pl tel. 58/531 27 53 Sektorbudownictwa: jakbyłoicodalej? Rok2022śmiałomożnauznaćza jedenznaj- trudniejszychwhistoriipolskiegobudownic- twaodlat90.XXwieku.Nigdywcześniejna branżębudowlanąniewpływałotakwiele negatywnychzjawisk,nadktórymifirmynie miałyżadnejkontroli.Inflacja irekordowe kosztywykonawstwaprzyczyniłysiędoobni- żeniarentownościrealizowanychkontraktów. Pogorszeniekoniunktury inwestycyjnej doprowadziłodospadkupopytunausługi budowlane.Dużaniepewnośćwglobalnej gospodarceorazrosnącenapięciawrelacjach międzynarodowychutrudniałyplanowanie ipodejmowaniedecyzjibiznesowych. Rok2022zapoczątkowałkrótką,botrwającą niespełnadwamiesiącefazęwzględnej stabilizacjinarynkubudowlanympobezpre- cedensowychwzrostachcen iniedoborach materiałówzIIpołowy2021r.wtrakcieepide- miiCovid-19.Poszukiwaniepunkturównowagi zostałoraptownieprzerwaneprzez inwazję RosjinaUkrainępodkonieclutego2022r. Wybuchwojnywbezpośrednimsąsiedztwie Polski,któraodsamegopoczątkukonfliktu odgrywakluczowąrolęwtransporciepomocy humanitarnej iwojskowejdlawalczącej Ukrainy,zainicjowałokresniespotykanych zawirowańwrodzimejbranżybudowlanej. Wielefirm,wtymzwłaszczamniejszych podmiotówpodwykonawczych,musiało zmierzyćsięzgwałtownymodpływemukraiń- skichpracowników,którzywminionychlatach stanowiliok.80-90proc.cudzoziemców zatrudnionychlegalnienapolskichbudowach. Ponadto,przezrynekbudowlanyzaczęła przetaczaćsięnowafalanadzwyczajnych wzrostówcenmateriałów.Doszłodoniejzpo- woduodcięciadostawzzawschodniejgranicy, efektupanikiwśródkrajowychproducentów idystrybutoróworazrosnącychcenpaliw ienergiinaskutekograniczaniaprzezpaństwa UE importusurowcówenergetycznychzRosji. Cowięcej,zwyżkująca w tempie niespoty- kanymod ponad 20 lat inflacja nakręcała presję na wzrost płac. W2022 r. w sektorze budownictwa wynagrodzenia rosły w tempie dwucyfrowymna poziomie ok. 12-15 proc. rok do roku. Rekordowa dynamika cen dóbr i usług w polskiej gospodarce wymusiła na RPP pospieszne podnoszenie stopy referen- cyjnej NBP z poziomu 0,1 proc. w październiku 2021 r. do 6,75 proc. we wrześniu 2022 r. Przyczyniło się to do skokowego wzrostu wydatków na obsługę kredytów i leasingu, które stanowią ważne źródło finansowania działalności firmbudowlanych. WIIpołowie2022r.budownictwozaczęłood- czuwaćnegatywnekonsekwencjehamowania gospodarki.Spadek inwestycji jestnajbardziej widocznynarynkumieszkaniowym,którysta- nowiniemal1/5rynkubudowlanego.W2022r. deweloperzy i inwestorzy indywidualnirozpo- częlibudowęok.20-30proc.mniejmieszkań niżprzedrokiem.Brakpopytunamieszkania najprawdopodobniejutrwalistagnację wsegmenciebudownictwamieszkaniowego w2023r.Niemożna jednakwykluczyć,żewII połowie2023r.częśćdużychdeweloperów przystąpidorealizacjinowychprojektów mieszkaniowych,abybyćprzygotowanymna ożywieniepopytuwlatach2024-2025.Można równieżprzypuszczać,żeokressłabszej koniunktury inwestycyjnej ifazęstabilizacji kosztówwykonawstwaw2023r.będąstarały sięwykorzystaćfunduszePRS.Wydajesię,że dlatychpodmiotówdługookresowekorzyści wynikającezobecnościnapolskimrynku mieszkaniowymprzeważająnadkrótko- iśrednioterminowymryzykiem,które istotnie wzrosłowlatach2021-2022. Jestonozwiązanem.in.zwybuchemwojny, wahaniamikursówwalut,wzrostemstóp procentowych iprzedwyborczymideklaracja- mipolitykówsnującychplanyopodatkowania sektoranajmu instytucjonalnego. Spowolnienie inwestycyjne,choćwmniejszym stopniu,dotykatakżesegmentbudownictwa przemysłowego imagazynowego.Poepidemii Covid-19wciążnieodbudowałsięnatomiast popytnapowierzchniebiurowe. Zkoleikluczowydlapolskiegobudownictwa segmentpubliczny,któryodpowiadazaok. 50-55proc.krajowejprodukcjibudowlanej, znajdujesięobecniewstaniezawieszenia woczekiwaniunaśrodkiUE,bezktórychnie rozpocznąsiędużeprojekty infrastrukturalne wsegmenciekolejowym ienergetycznym. Wtymostatnimprzypadkuwiele inwestycji możebyć jednak inicjowanych ifinansowanych przezspółkizudziałemSkarbuPaństwa. Solidnymoparciemdlapolskiegorynku budowlanegow2023r.powinnypozostaćduże inwestycjedrogowe. Należyprzypuszczać,żedekoniunktura inwe- stycyjnaw2023r.będziezdecydowaniebar- dziejnegatywnieoddziaływałanapodmioty zsektoraMŚP.Mowatuomniejszychprzedsię- biorstwachwykonawczychskoncentrowanych nawąskichsegmentachrynkubudowlanego orazmałychfirmachpodwykonawczych,dla którychmalejąceprzychody iwysokiekoszty mogąbyćtrudnymdopokonaniawyzwaniem. Pogorszeniekondycjifinansowejtakich podmiotówprawdopodobnieprzełożysięna dalszywzrostliczbyniewypłacalnościwseg- menciebudownictwaw2023r.Nadomiar złego,zuwaginaniepewnośćogólnejsytuacji gospodarczej iwzrostryzykawbudownictwie bankizaostrzająkryteriaudzielaniakredytów dlafirmbudowlanych. Podsumowując, po pełnymwyzwań roku 2022, który upłynął dla polskiej branży budowlanej pod znakiembezprecedenso- wych wzrostów cen, rok 2023może okazać się dla rodzimego sektora budownictwa równie trudny. Do wysokich kosztów dojdą bowiem problemy związane ze spadkiemzleceń, nasili się konkurencja o pozyskanie nowych kontraktów, a duża niepewność będzie utrudniała budowanie portfeli zamówień na lata 2023-2025. Od redakcji dr Damian Kaźmierczak, główny ekonomista Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa