8 Z kraju sierpień 2023 R E K L AMA Od mniej więcej roku FSC to ważny temat w branży drzewnej, bo kolejne regionalne dyrekcje Lasów Państwowych zaczęły rezygnować z przedłużania certyfikatów. Jaki jest obecny stan certyfikacji FSC w Polsce? Marek Rzońca: Do niedawna certyfikację w systemie FSC posiadało 15 z 17 regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych. Łącznie obejmowała niemal 6,7 mln ha z około 7,2 mln ha powierzchni leśnej zarządzanej przez Lasy Państwowe. W ciągu ostatnich miesięcy sześć regionalnych dyrekcji, obejmujących łącznie obszar około 2 mln ha, zdecydowało się na zaprzestanie certyfikacji FSC. Są to RDLP w Gdańsku, Toruniu, Poznaniu, Warszawie, Radomiu i Pile. Stało się tak pomimo rozpoczętego w listopadzie 2022 roku dialogu pomiędzy FSC International a Lasami Państwowymi, a także udzielonego Lasom odstępstwa, które umożliwia wznowienie certyfikatu nawet bez podpisania z FSC najnowszej wersji umowy licencyjnej. Odstępstwo to pozostaje w mocy do końca 2023 roku. W świecie przybywa powierzchni leśnej, certyfikowanej w systemie FSC… M.R.: Biorąc pod uwagę systematycznie rosnącą na całym świecie powierzchnię lasów, które są certyfikowane w systemie FSC, skala rezygnacji regionalnych dyrekcji LP w Polsce jest bezprecedensowa! Natomiast należy pamiętać, że drugim elementem systemu są certyfikaty łańcucha dostaw i tutaj sytuacja jest zgoła odmienna. W Polsce mamy wydanych około 2 500 certyfikatów FSC, co sytuuje nasz rynek na trzecim miejscu na świecie! Skoro zasady są identyczne na całym świecie, to jakie są powody decyzji Lasów Państwowych? M.R.: Nie chciałbym się wypowiadać w imieniu LP, mogę jednak przedstawić kilka ogólnie podawanych argumentów. Lasy kwestionują wybrane zapisy nowej umowy licencyjnej, a także niektóre wskaźniki rewidowanego aktualnie Krajowego Standardu Gospodarki Leśnej, uznając je za niedostosowane do polskich warunków. Tymczasem eksperci opracowujący standard uwzględnili w końcowym projekcie wiele oczekiwań Lasów Państwowych oraz innych interesariuszy, zgłoszonych w trakcie czterech rund konsultacji projektu. Standardy FSC z zasady muszą uwzględniać oczekiwania wielu różnych stron i być dostosowane do warunków lokalnych. I ma to miejsce w przypadku obecnie rewidowanego standardu FSC dla naszego kraju. Branża drzewna zdecydowanie opowiada się za certyfikacją lasów w systemie FSC i daje temu wyraz w wystąpieniach do Dyrekcji Generalnej LP… M.R.: Od grudnia 2022 r. zabiegaliś- my o spotkanie z kierownictwem LP, by omówić kwestie dotyczące umowy licencyjnej. Doszło do niego pod koniec czerwca, z udziałem przedstawiciela władz FSC International. Wciąż liczymy na to, że uda nam się dojść do porozumienia z władzami Lasów Państwowych, bo też mamy świadomość, jak ważna dla całej branży drzewnej jest możliwość zakupu surowca z certyfikowanej w systemie FSC powierzchni leśnej. Wspomniana derogacja, czyli odstępstwo, które umożliwia wznowienie certyfikatu nawet bez podpisania z FSC najnowszej wersji umowy licencyjnej, była ważnym gestem w stronę Lasów Państwowych, podyktowanym chęcią utrzymania naszej dotychczasowej współpracy, która trwa od ponad 25 lat. Niestety, pomimo podjętych kroków, do tej pory otrzymaliśmy decyzję o rezygnacji z systemu FSC od sześciu RDLP. Może powodem jest rewizja Standardu Gospodarki Leśnej dla naszego kraju? M.R.: FSC co jakiś czas rewiduje swoje wymagania na poziomie międzynarodowym. W ślad za tymi zmianami aktualizuje się wymagania standardów krajowych. Aktualny krajowy standard dla Polski obowiązuje od 2013 roku. Od tego czasu zmieniły się międzynarodowe standardy FSC, konieczne było też zaadaptowanie standardu do zmian polskich warunków środowiskowych, ekonomicznych czy regulacyjnych, a także postępu wiedzy naukowej, które zaszły w ostatnich latach. Oprócz tego otrzymaliśmy wiele informacji zwrotnych od wszystkich zaangażowanych interesariuszy. Rewizja rozpoczęła się już w 2018 roku, a pracowała nad nią grupa robocza, do której należeli przedstawiciele Lasów Państwowych, przemysłu drzewnego, organizacji pozarządowych i pracowników leśnych. Grupa przygotowała pierwszy projekt standardu w 2019 roku. Został on poddany konsultacjom publicznym i na podstawie przesłanych uwag wypracowany został drugi projekt. Przeszedł też testy terenowe w trzech lokalizacjach, w tym na obszarach leśnych zarządzanych przez Lasy Państwowe. Z powodu braku porozumienia co do ostatecznego projektu standardu w ramach grupy roboczej i nieprzedstawienia przez nią planu jego finalizacji, FSC International podjęło decyzję o rozwiązaniu grupy i ukończeniu prac nad standardem w oparciu o alternatywne procedury rewizji. Już w czasie finalizowania ostatecznego projektu standardu przedstawiciele LP kwestionowali jego zapisy? M.R.: Grupa podejmowała decyzje na zasadzie konsensusu, ale w końcowej fazie, mimo udziału zatrudnionego przez FSC mediatora oraz wsparcia ze strony Forum Konsultacyjnego i ekspertów technicznych, nie wypracowała wspólnego stanowiska. Chcąc zakończyć przedłużający się pat, zgodnie z procedurami FSC w lutym 2022 roku rozwiązaliśmy ten zespół i powołaliśmy grupę techniczną, złożoną z ekspertów niezależnych firm certyfikujących. Osoby te doskonale znają specyfikę polskiego leśnictwa, nasze uwarunkowania środowiskowe i prawne. Grupa techniczna kontynuowała pracę nad standardem. Aby w dalszym ciągu uwzględniać punkty widzenia wielu stron, w sierpniu i grudniu 2022 roku przeprowadziliśmy kolejne dwie rundy konsultacji, podczas których otrzymaliśmy uwagi od Lasów Państwowych i reprezentantów innych zarządców lasów, organizacji przyrodniczych, przemysłu drzewnego, organizacji przedsiębiorców leśnych, naukowców. Po przeanalizowaniu uwag grupa techniczna wdrożyła wiele sugestii do końcowego projektu standardu. – Jako FSC jesteśmy otwarci na dialog – zapewnia Marek Rzońca. Standard FSC chroni lasy, bo pozyskanie drewna nie może przekraczać przyrostu REZYGNACJE I OCZEKIWANIA | Rozmowa z Markiem Rzońcą, koordynatorem FSC w Polsce ds. leśnictwa Do końca 2023 r. pozostaje w mocy udzielone LP odstępstwo, które umożliwia wznowienie certyfikatu nawet bez podpisania z FSC najnowszej wersji umowy licencyjnej. Janusz Bekas fot. FSC
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz