Gazeta Przemysłu Drzewnego 10/2021

Palety drewniane są dzisiaj tak po- wszechne i niezbędne w logistyce oraz transporcie, iż można by sądzić, że sto- sowane są „od zawsze”. Dlatego trudno uwierzyć, że dopiero od 1961 r. paleta euro funkcjonuje na rynku logistycz- nym. Uniwersalny i przy tym ekologiczny nośnik ładunku o charakterystycznych wymiarach 800 x 1200 x 144 mm to jeden z cichych bohaterów branży drzewnej i logistycznej w minionych latach. 600mln europalet Jubileusz 60-lecia istnienia europalety zbiegł się z 30-leciem organizacji EPAL. Międzynarodowe stowarzyszenie Eu- ropean Pallet Association e.V. (EPAL) zaj- muje się organizacją poolu wymiany eu- ropalet Epal. Liczy on obecnie ponad 600 mln znajdujących się w obiegu europalet oraz około 20 mln palet skrzyniowych i jest największym otwartym poolem wy- miany palet na świecie. Stowarzyszenie zostało założone w 1991 r. w celu nadzoru produkcji i wykorzystania wymienial- nych europalet. Aktywnie działa poprzez swoje organizacje narodowe i przedstawi- cielstwa w ponad 30 krajach. Obecnie po- nad 1500 licencjobiorców EPAL na całym świecie produkuje i naprawia europalety oraz inne nośniki ładunku. Trochę historii – Powstanie palety w obecnym kształcie zostało wymuszone przez inny ważny dla procesów transportowych wynalazek – wó- zek do przewożenia towarów na platformie – przypomniał Roman Malicki, prezes Polskiego Komitetu Narodowego EPAL, w prezentacji podczas okolicznościowego spotkania zorganizowanego 21 września w Warszawie, poświęconego podwójnemu jubileuszowi. – W 1906 roku Pensylwańskie Koleje po raz pierwszy zastosowały wózek z napędem elektrycznym do przewożenia towarów na platformie. Wkolejnych latach na coraz większą skalę zaczęto stosować podnośniki pneumatyczne, a korzystanie z wózków stawało się jeszcze powszech- niejsze. Pociągnęło to z kolei rozwój płyt, na których transportowano przewożone za pomocą wózków towary. Z czasem trzeba było dostosować for- mę płyt do łatwiejszego wsuwania na pod- nośnik. Momentem zwrotnym okazała się II wojna światowa. Był to okres wzmożo- nego przepływu towarów i jak nigdy wcze- śniej potrzebowano szybkich oraz wydaj- nych sposobów na jego realizację. Doświadczenia zdobyte podczas transportu towarów w czasie wojny, za- owocowały tuż po jej zakończeniu opaten- towaniem w 1945 r. palety, do której widły można było wsunąć ze wszystkich czte- rech stron. A w 1951 r. dla kolei szwedzkich zaprojektowana została paleta, która przy- pominała znane nam dzisiaj europalety. W celu jeszcze większego uspraw- nienia procesów transportowych posta- nowiono wyznaczyć jednolite normy ja- kościowe dla będących w powszechnym użyciu palet. W ten sposób możliwa była wymiana palet bez potrzeby rozłado- wywania składowanego na nich towaru. Palety z towarem wymieniane za pale- ty bez towaru musiały jednak spełniać identyczne normy. Dlatego w 1961 r. mię- dzynarodowa grupa przewoźników kole- jowych zrzeszonych w „Union Interna- tionale des Chemins de fer” postanowiła ustandaryzować i ujednolicić produkcję palet, wprowadzając wytyczne dotyczą- ce ich wymiarów i materiału. Przyjęto normatywne wymiary dla palety wynoszące 120 x 180 cm przy wy- sokości 14,5 cm. Palety o takich właśnie wymiarach zaczęto znakować symbolem EUR, stąd nazwa „europalety”. Burzliwe początki na europejskim rynku W 1991 r. powstała organizacja EPAL, która sprawuje kontrolę nad przestrzega- niem norm jakości i przyznaje licencje na produkcję europalet. Założycielami byli przedsiębiorcy z Niemiec, Francji i Szwaj- carii. Chodziło im o zagwarantowanie jakości palet i powstrzymanie napływu palet niskiej jakości, niespełniających kryteriów. Natomiast w 1994 r. z inicja- tywy polskich producentów palet drew- nianych powstało Polskie Stowarzyszenie Producentów Europalet, którego celem miała być walka z nielegalnymi produ- centami oraz poprawa jakości produk- tów. Niestety, w latach 1995-1997 miały miejsce liczne spory PSPE z krajami Unii Europejskiej, w wyniku czego zostało wszczęte postępowanie antydumpingowe przeciwko polskim producentom europa- let, żądające nałożenia ceł wwysokości 28 proc. Doszło na szczęście do podpisania porozumienia z komisją UE o cenach mi- nimalnych, co pozwoliło na kontynuowa- nie eksportu palet drewnianych do krajów UE. Ustanowiono wtedy dla polskich firm zrzeszonych w PSPE ceny minimalne pa- let na poziomie 5,6 euro, a firmy niezrze- szone były obciążone cłem importowym. W owym 1997 r. doszło też do utwo- rzenia Polskiego Komitetu Narodowego EPAL, który dwa lata później uzyskał czyn- ne członkostwo w międzynarodowej or- ganizacji EPAL oraz prawo udziału w jego zespołach roboczych. Od 2005 r. przedsta- wiciel polskiego Komitetu wchodzi w skład międzynarodowego Zarządu EPAL. Wkład w ochronę klimatu EPAL jest wciąż organizacją non profit, a działalność stowarzyszenia skupia się na zapewnianiu jakości produkcji i napra- wy europalet i palet skrzyniowych Epal oraz wspieraniu niezliczonych uczest- ników poolu wymiany europalet. Marka EPAL jest na całym świecie symbolem jakości, bezpieczeństwa i zrównowa- żonego rozwoju w logistyce. Ponowne użycie, wymiana, naprawa i recykling europalet oznaczają odpowiedzialność za środowisko i zasoby naturalne. Drew- niane europalety Epal dzięki neutralności pod względem emisji CO 2 stanowią ważny wkład w ochronę klimatu. Rekordowa produkcja w Polsce EPAL jest obecnie liderem w produkcji palet w Polsce. Ich udział w ogólnej pro- dukcji opakowań sięga obecnie 69 proc. Polska jest drugim największym produ- centem palet Epal na świecie. Wyrobem palet na licencji EPAL zajmuje się aktu- alnie 114 firm. Skala produkcji drewnia- nych palet w Polsce jest tak znacząca, że PKN EPAL jest wiodącą krajową organi- zacją w stowarzyszeniu. – EPAL jako stowarzyszenie nie dąży do osiągania własnych interesów gospo- darczych, lecz wszystkie swoje decyzje podejmuje w rozumieniu interesów part- nerów z przemysłu, handlu i logistyki – mówił Jarosław Maciążek, wiceprezes PKN EPAL. – W nadchodzących latach chcemy jeszcze bardziej wzmocnić zna- czenie poolu europalet Epal dla użytkow- ników i realizacji ich celów w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz uczynić pool europalet Epal jeszcze prostszym, efektywniejszym i lepszym dla handlu, przemysłu i logistyki. W ciągu trzech de- kad swojego funkcjonowania organizacja wyrosła na lidera polskiego rynku, a obec- nie stawia na cyfryzację największego na świecie otwartego poolu paletowego, który pomimo pandemii rozwija się. – Jak można zauważyć, jako branża rozwijaliście się ponad dwa razy szybciej niż polska gospodarka po 1989 roku – pod- kreślił prof. Leszek Balcerowicz podczas swojej prelekcji o wpływie europalety na funkcjonowanie gospodarki ostatnich dziesięcioleci w trakcie wieczoru jubile- uszowego. – Europalety produkowane są wedługwytyczonych norm, dzięki czemu są w stanie sprostać rosnącym wymaganiom jakościowym łańcucha dostaw. Cyfryzacja to przyszłość logistyki – W 2020 roku na całym świecie wyprodu- kowanych i naprawionych zostało łącznie 123,5 mln nośników ładunku sygnowanych tym logo – mówił Roman Malicki. – Od 2018 roku EPAL pracuje nad projektem iPAL, którego celem jest cyfryzacja otwar- tego poolu paletowego. Obecnie EPAL przygotowuje się do rozpoczęcia produkcji palet iPAL z unikatowym kodem QR, który nanoszony będzie na palety bezpośred- nio na liniach produkcyjnych. Dążymy do tego, aby europaleta stała się nośnikiem inteligentnym, dlatego nasze działania zmierzają w kierunku digitalizacji. Zależy nam na tym, aby w niedalekiej przyszłości paleta oprócz swojej podstawowej funkcji była również nośnikiem informacji, dzięki któremu wzrośnie poziom bezpieczeństwa i efektywność łańcucha logistycznego. Za sprawą przypisania numeru se- ryjnego system iPAL pozwoli pozyski- wać dane o każdej pojedynczej palecie za pomocą aplikacji. Ułatwi to odczyt serializowanych palet, umożliwi moni- torowanie ich historii oraz cyklu życia. Co więcej, paleta z kodem QR pozwoli na rezygnację z dodatkowego systemu ety- kietowania przesyłek dzięki połączeniu numeru wysyłki towaru z ID palety lub ID palet z przesyłką. – Od początku naszej działalności stawiamy na gwarantowanie najwyższej jakości – dodał Roman Malicki. – Cyfry- zacja to przyszłość logistyki. Za jej sprawą możemy mówić o transparentności w obro- cie, wiedzy na temat wieku i daty produkcji palet, lokalizacji jej producenta czy historii napraw. Zgromadzenie tych danych w apli- kacji iPAL pozwoli użytkownikom mieć pewność, że palety, które otrzymują na wy- mianę, spełniają najwyższe normy jakości. Wpływ na branżę Swoimi działaniami EPAL wspiera rów- nież bliskie otoczenie branży logistycznej. W 2021 r. organizacja nawiązała współ- pracę z systemem Navigor. Rozwiązanie przeciwdziała stale rosnącej luce w do- stępności kierowców ciężarowych, która spowodowana jest m.in. : starzeniem się, ciągłym stresem, trudnymi warunkami pracy, złym planowaniem, barierami ję- zykowymi, kosztownym procesem nauki czy brakiemwiedzy o lokalizacji, do której zmierza kierowca. System Navigor nie tylko ułatwia pra- cę kierowców poprzez dostarczanie im szczegółowych informacji o lokalizacji lo- gistycznej, ale również pozwala zaoszczę- dzićwiele godzin pracy, niwelując przy tym frustrację i stres, a także przyczyniając się do wzrostu bezpieczeństwa na drogach. – Poprzez nawiązanie współpracy z systemem Navigor chcemy realnie poma- gać i wpływać na poprawę komfortu pra- cy kierowców – mówił prezes PKN EPAL. – Skorzystają na tym wszystkie strony. Spedytorzy zaoszczędzą czas, lokalizacja zyska lepszą organizację pracy i większą wydajność, a kierowca napotka mniej ba- rier w swojej pracy, przez co będzie mógł ją wykonywać na lepszym poziomie. Bezpieczne i niezawodne Również w 2020 r. odnotowano wzrost produkcji palet Epal. Pomimo wyzwań spowodowanych pandemią COVID-19 i wzrostem cen drewna, ich produkcja wzrosła o 1,14 proc. i wyniosła 97,3 mln palet. Lekki spadek nastąpił w zgłoszonej liczbie naprawionych palet. W sumie jed- nak miniony rok został zamknięty pod znakiem wzrostu produkcji i naprawy palet Epal o 0,5 proc. – W obliczu światowego załamania koniunktury, spowodowanego pandemią COVID-19, ten pozytywny rozwój zasługuje na szczególną uwagę – podkreślał niedaw- no Robert Holliger, prezydent EPAL. – Za- kłócenia krajowych i międzynarodowych łańcuchów dostaw były do tej pory dla producentów i użytkowników europalet Epal nieznanym wyzwaniem, które jednak wspólnie udało się z sukcesem pokonać. Palety Epal odpowiadają najwyższym wy- maganiom pod względem bezpieczeństwa i niezawodności nośników ładunku, także podczas chłodzenia w ekstremalnych tem- peraturach, co jest konieczne w przypad- ku szczepionek, które są głównie przewo- żone na tych nośnikach. l Podwójny jubileusz europalety i stowarzyszenia EPAL OPAKOWANIA DREWNIANE | Postępuje digitalizacja poolu paletowego Nośniki ładunku EPAL stały się niezbędną częścią łańcuchów dostaw w handlu i przemyśle. Janusz Bekas Historię powstania palety Epal przedstawił podczas spotkania Roman Malicki. – EPAL swoje decyzje podejmuje w rozumieniu interesów partnerów z przemysłu, handlu i logistyki – mówił Jarosław Maciążek. – Jako branża rozwijaliście się ponad dwa razy szybciej niż polska gospodarka po 1989 roku – podkreślił prof. Leszek Balcerowicz podczas swojej prelekcji. fot. LOUDER fot. LOUDER fot. LOUDER 22 Ekonomia i rynek październik 2021