30 Temat z bliska listopad 2023 R E K L AMA Pod koniec marca 2023 r. instytucje unijne osiągnęły i ogłosiły wstępne porozumienie dotyczące Dyrektywy RED III, wchodzącej w skład pakietu legislacyjnego „Fit for 55”, opublikowanego przez Komisję Europejską 14 lipca 2021 r. Tym samym zakończyła się faza rozmów trójstronnych pomiędzy Komisją Europejską, Parlamentem Europejskim i Radą UE w sprawie rewizji niniejszej Dyrektywy. Cel podniesiony do 45 proc. RED III wytycza wiążący cel dla Unii Europejskiej, aby do 2030 r. osiągnąć co najmniej 42,5 proc. udział OZE w europejskim miksie energetycznym. Jednak w połowie września europosłowie zadecydowali, by ten cel podnieść do 45 proc. Dzięki temu realizacja założeń strategii „Fit for 55” ma stać się realniejsza. Jednak osiągnięcie neutralności klimatycznej, zdaniem specjalistów, nie będzie możliwe bez odpowiednich technologii wytwarzania energii, takich jak energetyka jądrowa czy też – w zakresie OZE: fotowoltaika i energetyka wiatrowa, a także bez innowacji i zastosowania wielu rozwijających się technologii, m.in. magazynowania energii, niskoemisyjnego transportu, paliw alternatywnych, wykorzystania gazów zdekarbonizowanych czy promowania rozwiązań cable pooling czy włączenia w system biomasy w obiegu jak najbardziej zamkniętym. Istotny wpływ na tempo zmian ma powiązanie wielu podsektorów i wzajemne zależności między elektroenergetyką, ciepłownictwem oraz transportem. W wyniku negocjacji państwa członkowskie będą mogły wybrać albo 14,5-proc. cel redukcji intensywności emisji gazów cieplarnianych w transporcie przy wykorzystaniu OZE albo 29-proc. – w zakresie udziału OZE w ostatecznym zużyciu energii w transporcie w 2030 r. Wynegocjowano również wiążący cel cząstkowy – 5,5-proc. udział zaawansowanych biopaliw w udziale energii odnawialnej dostarczanej do sektora transportu. W ramach tego celu wprowadzono wymóg 1 proc. paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego, głównie zielonego wodoru i paliw syntetycznych na bazie wodoru. Kaskadowe wykorzystanie biomasy W wyniku porozumienia zaostrzone mają zostać także kryteria zrównoważonego rozwoju dla biomasy, w szczególności biomasy leśnej. Systemy wsparcia dla energii z niej produkowanej mają być tak zaprojektowane, aby można było uniknąć korzystania z niezrównoważonych środowiskowo sposobów jej wykorzystania oraz osłabienia konkurencyjności sektora drzewnego. Oznacza to wprowadzenie tzw. zasady kaskadowania z listą priorytetowych kierunków wykorzystania biomasy drzewnej, według której bioenergia występuje prawie na samym końcu łańcucha. Optymalizacja wykorzystania biomasy Dokument RED III ma optymalizować wykorzystanie biomasy w systemach równoległych lub w obiegu zamkniętym. Praktyki takie znane są od wielu lat, jednak dotąd traktowane były zasadniczo w sposób liniowy, gdzie kolejne procesy wykorzystania surowca, począwszy od drewna okrągłego, następują po sobie. Oznaczało to ciągłe zmniejszanie wartości materiału, a kończyło się wykorzystaniem pozostałości jako źródła energii. Obecnie jednak przeważa koncepcja obiegu zamkniętego, obejmująca wiele ścieżek przetwarzania surowca, niejednokrotnie ściśle ze sobą powiązanych. Przykładem takich działań może być choćby stosowanie w tartacznictwie technologii trójwymiarowych i opierających się na promieniach RTG do sortowania kłód według ich jakości i określania z wyprze- dzeniem kolejnych zmian ich położenia podczas cięcia. Jeśli połączy się tę technologię z wprowadzaniem cieńszych ostrzy pił, w procesie cięcia powstanie mniej produktów ubocznych i znacznie mniej odpadów. Działaniem takim jest też agregowanie handlu drewnem pochodzącym spoza rynku monopolistycznego, na specjalnych platformach temu służących. Pozwala to choćby na sprawniejsze pod kątem logistyki zaopatrywanie się w surowiec, co zmniejsza transportowy ślad węglowy. Jeszcze innym przykładem jest wykorzystywanie energii powstałej podczas np. przerobu surowca nie tylko na potrzeby własne, ale także na handel. Można także wykorzystać powstałe w głównym procesie wytwórczym produkty dodatkowe, jak choćby biogranulat czy biogaz powstający w fińskiej celulozowni w miejscowości Äänekoski. Pomysłów na takie działania jest wiele, także w naszych realiach – o kaskadowym recyklingu myśli choćby Swiss Krono w Żarach, które chce do produkcji płyt wykorzystywać choćby przetworzone zużyte meble. Oznacza to, że choć drewno nadal może być spalane, to obwarowane będzie to wieloma ograniczeniami. Dyrektywa RED III zmniejsza bowiem zakres wsparcia na nowe i modernizowane instalacje służące wyłącznie do produkcji energii elektrycznej z biomasy drzewnej w postaci kłód tartacznych, forniru, drewna okrągłego klasy przemysłowej oraz pniaków i korzeni. To jednak, zdaniem specjalistów z zakresu energetyki cieplnej, może utrudnić proces transformacji ciepłownictwa systemowego w Polsce. Pocieszeniem może być jednak możliwość współuczestniczenia w projektach OZE kilku państw członkowskich w ramach Unii Europejskiej. l Biomasa leśna znajduje się obecnie w orbicie zainteresowania tak ciepłownictwa, jak i przemysłu drzewnego. RED III określa kaskadowe wykorzystanie biomasy drzewnej DYREKTYWA UE | Zmiany w przepisach dotyczących OZE Dyrektywa RED III, która została przyjęta 9 października przez Radę UE, choć nadal zezwala na spalanie drewna w ramach OZE, czyni w tej materii ukłon w stronę przemysłu. tekst i fot. Bartosz Szpojda
RkJQdWJsaXNoZXIy NzIxMjcz