Zero Furniture Board to płyta wiórowa, w której zamiast żywicy mocznikowo-formaldehydowej – jako spoiwo wiążące – wykorzystano innowacyjny środek na bazie ligniny.
Do wytwarzania płyt wiórowych powszechnie stosowane są żywice mocznikowo-formaldehydowe głównie ze względu na ich stosunkowo niską cenę, adaptowalność do zmiennych warunków utwardzania oraz możliwość uzyskiwania płyt o bezbarwnej spoinie i wymaganych właściwościach. I choć środki te spełniają wszelkie normy ekologiczności wyrobów w tym wymaganej emisyjności LZO, to nie są one pochodzenia biologicznego, ale chemicznego i też dlatego płyt drewnopochodnych nie można uznać za produkty w pełni „bio” czy naturalne.
Skandynawska firma Stora Enso, wychodząc naprzeciw coraz powszechniejszym poszukiwaniom innych niż mocznikowo-formaldehydowe substancji wiążących do wytwarzania płyt, stworzyła środek NeoLigno®. Powstaje on na bazie ligniny a więc jednego z budulców drewna, co czyni z niego produkt w pełni ekologiczny. Jest bowiem wolny od formaldehydu i izocyjanianu.
– Rozpoczynając prace nad NeoLigno® zadaliśmy sobie pytanie: co by było, gdybyśmy mogli wymyślić spoiwo w pełni biologiczne, które zachowuje wszystkie techniczne właściwości tradycyjnych spoiw, ale jest bezpieczne i odnawialne? – mówią przedstawiciele Stora Enso. – To było punktem wyjścia do wszystkich naszych badań i stworzenia finalnego wyrobu.
Przyszłościowe wykorzystanie problematycznej ligniny
NeoLigno® to spoiwo stworzone z ligniny będącej w pełni biologicznym polimerem organicznym. Obok celulozy i hemiceluloz jest jednym z podstawowych składników drewna, w którym występuje w ilości ok. 20 proc. Jest substancją lepiszczową, dającą zwartość struktury komórek drewna.
W przemyśle lignina powstaje w dużych ilościach przy produkcji papieru, jako odpad w procesie zmiękczania drewna (delignifikacji). I choć pod względem chemicznym jest ona ciekawym polimerem o bardzo złożonej strukturze trójwymiarowej, co daje jej duży potencjał dla przemysłu chemicznego, to trudności w jej przetwarzaniu powodują, że jest bardziej uciążliwym odpadem o minimalnym znaczeniu – zaledwie 2 proc. jej zasobów poddaje się dalszej obróbce.
Z tego względu środek NeoLigno® można uznać za przełomowy dla przemysłu drzewnego – daje możliwość produkcji w pełni ekologicznych płyt, ale także wykorzystuje do tej pory problematyczną w użyciu ligninę.
– NeoLigno® jest naszym pierwszym własnym spoiwem, które zastępuje kleje oparte na paliwach kopalnych – komentuje Lauri Lehtonen, szef działu innowacji w dziale Biomateriałów Stora Enso.
Współpraca z Koskisen
Stora Enso produkuje komercyjnie ligninę od 2015 roku, zaś od zeszłego roku spoiwo NeoLigno®. Środek ten spełnia najistotniejsze wymagania techniczne – zapewniając wysoką siłę wiązania i wydajność porównywalną z tradycyjnymi spoiwami. A co najważniejsze, daje możliwość tworzenia nowych, w pełni biologicznych produktów końcowych, które są bezpieczniejsze w wytwarzaniu i użytkowaniu.
Pierwszą firmą, która zdecydowała się na wykorzystanie środka NeoLigno® w produkcji swoich płyt (zamiast powszechnych żywic) jest fiński producent Koskisen. Tak powstała Zero Furniture Board czyli pierwsza na świecie płyta wiórowa oparta w całości na substancjach biologicznych.
– Nasza nowa rodzina produktów Zero Furniture Board odpowiada na rosnące zapotrzebowanie na biorozwiązania zarówno na rynkach krajowych, jak i eksportowych – mówi Timo Linna, szef działu zarządzania produktami i badaniami w Koskisen. – Pozwala ona producentom mebli oferować alternatywne wyroby, w pełni ekologiczne, o zwiększonej trwałości i bezpieczeństwie zdrowotnym.
Płyta Zero Furniture Board będzie dostępna w sprzedaży od trzeciego kwartału 2022 roku.
~ Katarzyna Orlikowska
