Rosnąca potrzeba racjonalnego korzystania ze światowych zasobów naturalnych i ograniczania generowania odpadów, a także chęć intensyfikacji działań na linii biznes – edukacja, skłoniła firmę Bester Sklejki do przekazania studentom i ich opiekunom produkcyjnych odpadów sklejkowych, z których stworzono oryginalne projekty mebli.
16 maja, na zaproszenie firmy Bester Sklejki, gościliśmy w poznańskim Lab150, gdzie odbył się wernisaż projektów mebli wykonanych z produkcyjnych odpadów sklejkowych. Wystawa prototypów mebli, zrealizowanych we współpracy firmy Bester Sklejki z Pracowniami Projektowymi trzech renomowanych polskich uczelni: ASP w Gdańsku, ASP w Krakowie i ASP we Wrocławiu, ukazała nie tylko ogromne możliwości zastosowania tego materiału, ale przede wszystkim przyświecała jej idea
„less waste”. Prezentowane na wystawie prace zostały stworzone w latach akademickich 2020/21 oraz 2021/22. Podczas działania studenci korzystali z modeli 3d formatek udostępnionych przez Bester Sklejki. Pracownie miały do dyspozycji także spory zasób odpadów produkcyjnych – elementów gięto-klejonych, które nadawały się do przetworzenia.
– Jako producent elementów gięto-klejonych ze sklejki, od wielu lat pochylamy się nad tematem gospodarki cyrkularnej oraz racjonalnego korzystania z zasobów naturalnych – mówi Adam Bester, współzałożyciel firmy. – Dziś jednak jesteśmy tutaj w niecodziennej sytuacji, wszak… my nie produkujemy odpadów. Ale posiadamy w swoim katalogu kilkaset różnych kształtów i form, część jest otwarta – można ją wykorzystać. Zwykle to, co zostawało z produkcji, było wykorzystywane w płytach wiórowych, ale najczęściej odpad z produkcji był bezużyteczny i trafiał do utylizacji. Jak się okazuje – tak nam się tylko wydawało, bo gdy trafił w odpowiednie ręce profesorów i studentów – odpad ten zyskał nowe życie, nowe zastosowanie. Współpraca z uczelniami i prezentowane na tej wystawie meble w bardzo jasny sposób pokazują, jak wiele można zrobić z niczego.
Drugie życie sklejki
W przestrzeni Lab150 zaprezentowano wybrane projekty, meble autorstwa: Julii Kurnik, Aleksandry Bosak, Laury Kaczor, Dominiki Stawarz, Dagmary Jarzyńskiej, Anny Rabczak z ASP Kraków, Natalii Chudowskiej z ASP Wrocław, Aleksandry Glamowskiej z ASP Gdańsk oraz Filipa Ludki z TILLAGT. O ile dla większości tych osób było to pierwsze spotkanie z biznesem, o tyle dla Filipa Ludki to kolejny ciekawy projekt. Przypomnijmy, że dr inż. Filip Ludka, który z ramienia ASP Gdańsk przyjechał do Poznania jako opiekun studenckich projektów, jest jednocześnie współzałożycielem marki Tabanda, działającej od 13 lat na rynku meblarskim. Zarówno tworząc dla Tabandy, jak i podczas prac nad nową marką TILLAGT, Filip Ludka zadaje pytanie: „Czy nowy produkt jest nam potrzebny?”. Tym samym odpowiada: „Nie wyrzucajmy produktów, które nam się znudziły. Modyfikujmy je, zmieniajmy, dopasowujmy do własnych potrzeb, dając im drugie życie”.
Efektem współpracy Ludki z Bester Sklejki jest właśnie nowa marka TILLAGT, w ramach której zaprezentowano krzesło o takiej samej nazwie. „Tillagt” w języku szwedzkim oznacza dodatek lub wartość dodaną. Oddaje to ideę marki, która opiera się na wykorzystaniu odpadów z wielkoseryjnej produkcji, dając im nowe życie, nową wartość oraz eliminując konieczność utylizacji, a także minimalizując potrzeby kreowania nowych linii produkcyjnych, mających negatywny wpływ na środowisko.
TILLAGT oferuje produkt złożony z dwóch elementów: siedziska i oparcia powstałych z odpadów sklejki z naturalną okładziną dębową. Elementy te dedykowane są bardzo popularnemu produktowi marki IKEA – krzesłu ADDE, którego stelaż wykorzystują, tworząc nową wartość produktu. Zastosowanie siedziska TILLAGT powoduje powstanie plastikowego odpadu, który można zagospodarować na dwa sposoby. Oddać niewykorzystane elementy w lokalnym oddziale IKEA lub wykorzystując dołączoną linę, zbudować huśtawkę według wskazówek TILLAGT.
– Po 13 latach pracy w branży produktowej wiem, jak dużym wysiłkiem jest tworzenie nowych linii produkcyjnych – mówi Filip Ludka. – Prototypowanie, budowa osprzętów i produkcja – każde z tych działań pochłania ogrom materiałów, czasu i energii, powodując negatywne skutki dla środowiska. Emisja gazów, znaczący ślad węglowy i produkcja odpadów to bieżące problemy współczesnej produkcji masowej. Prezentując markę Tillagt, chciałbym podkreślić potrzeby zmian i zaprosić do dyskusji o świadomości i aktualnych potrzebach społeczeństwa.
W większości przypadków studenci z odpadów produkcyjnych, przekazanych przez firmę Bester Sklejki, tworzyli krzesła. Mnogość form z pozoru prostego przedmiotu, jakim jest właśnie krzesło, niesamowicie nas zaskoczyła. Jednym z projektów był na przykład SZCZERBATEK – siedzisko wielofunkcyjne, które zostało zaprojektowane do wspólnej kolekcji mebli ForMY studentów Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Głównym założeniem projektu było stworzenie ciekawej, prostej i lekkiej formy, która ukazałaby charakterystyczne wygięcie drewna. Nazwa SZCZERBATEK powstała od polskiego słowa „szczerba”, oznaczającego ubytek powstały w wyniku odpadnięcia lub wyłamania fragmentu „czegoś”. W tym wypadku siedzisko i oparcie krzesła zostały wykonane z odpadu po procesie technologicznym z giętej sklejki. Nazwa jest również nawiązaniem do charakterystycznych przerw między poszczególnymi szczebelkami znajdującymi się w oparciu, jak i siedzisku.
Oprócz krzeseł uwagę gości przykuła konsola Toad Console – składająca się w 80 proc. z odpadów poprodukcyjnych powstałych przy wytwarzaniu części ze sklejki gięto-klejonej. 10 na 13 elementów konsoli to właśnie taki odpad, przekształcony z niewielką ingerencją w jego kształt. Wielkość i kształt odpadu, dostarczonego przez Bester Sklejki, zdefiniowały funkcję obiektu, która wydała się najbardziej optymalna do jego użycia. Konsola autorstwa studentki Julii Kurnik powstała w Pracowni Projektowania Mebli i Elementów Wyposażenia Wnętrz na ASP w Krakowie.
Less waste w praktyce
Współpraca firmy Bester Sklejki z polskimi uczelniami udowodniła, że projektowaniu mebli może towarzyszyć idea „less waste”. Magister Hubert Albertusiak z ASP Kraków na pytanie: „Dlaczego meble z odpadów?” – odpowiada.
– Przede wszystkim chodzi o względy ekologiczne i popularyzację recyklingu – mówi opiekun studentów z ASP Kraków. – Ale nie tylko. Projekt ten uwrażliwił również studentów na racjonalne wykorzystanie materiałów. Dla nas jako uczelni ważny jest również aspekt edukacyjny. Dostarczone przez Bester Sklejki półprodukty pomagają w łatwej realizacji prototypów, dzięki czemu nauka projektowania mebli przy użyciu gotowych komponentów jest niezwykle efektywna.
Również Anna Owczarek, kierownik marketingu Bester Studio zwróciła uwagę, iż to wspólne przedsięwzięcie otworzyło pole do dalszych działań na linii biznes – produkcja – uczelnia. – Udało się nam stworzyć wernisaż, po to, by móc pochwalić się projektami, przedstawić ludzi, którzy szukali nowych funkcjonalności dla naszego odpadu – mówi Anna Owczarek. – I je znaleźli. Zaprezentowane prace nie tylko inspirują. Pokazują ogromny potencjał, jaki drzemie w ludziach, a taka współpraca między biznesem a uczelniami pozwala go wydobyć – podsumowuje.
~Małgorzata Gackowska