Laboratorium stworzone staraniem uczelni i producentów maszyn oraz narzędzi wzbogaca zaplecze dydaktyczne i badawcze wydziału i będzie sprzyjać podnoszeniu jakości kształcenia studentów i wiedzy absolwentów.
– Na co dzień mam przyjemność zarządzać w HOMAG Polska znakomitym zespołem wykwalifikowanych pracowników, których znaczną część stanowią absolwenci Wydziału Leśnego i Technologii Drewna Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu – powiedział Michał Piłat, dyrektor zarządzający HOMAG Polska podczas uroczystości otwarcia na tym wydziale Laboratorium Innowacyjnych Technologii Obróbkowych (LITO). – Chcę podziękować gronu znakomitych pracowników naukowych, którzy każdego dnia, pomimo ograniczonych możliwości technicznych, są w stanie przekazać studentom wiedzę pozwalającą im wejść na ścieżkę kariery zawodowej. Jako firma HOMAG jesteśmy beneficjentami tej pracy. Jestem przekonany, że Laboratorium spełni swoje zadanie, poszerzając wiedzę i umiejętności praktyczne studentów i pracowników naukowych, by mogli je wykorzystać w życiu zawodowym.
Przestrzeń edukacyjno-badawcza
Oficjalnie otwarte w połowie marca Laboratorium to przestrzeń edukacyjno-badawcza, wyposażona w najnowocześniejsze technologie związane z obróbką drewna i płyt drewnopochodnych, która umożliwia studentom studiów dziennych i zaocznych, naukowcom i przedsiębiorcom zdobycie wiedzy i doświadczeń z zakresu programowania i eksploatacji obrabiarek sterowanych numerycznie oraz przemysłowej cyfryzacji.
– Jest rezultatem współpracy wydziału z wiodącymi firmami dostarczającymi rozwiązania dla przemysłu drzewnego – mówił prof. dr hab. Piotr Łakomy, dziekan WLiTD. – Umowy z producentami maszyn i narzędzi obejmują nie tylko korzystanie z nowoczesnych technologii, ale również angażowanie studentów w prace badawcze i rozwojowe. Przyszli specjaliści z zakresu technologii drewna i projektowania mebli będą mieli szansę pracować nad innowacyjnymi projektami, rozwijając swoje umiejętności i zdobywając praktyczne doświadczenie obsługi najnowocześniejszych urządzeń. Bo w Laboratorium jego wyposażenie będzie co semestr albo co roku wymieniane na kolejne modele, zapewniając dostęp do najnowocześniejszych rozwiązań technologicznych.
Ocenia się, że obecna wartość sprzętu w Laboratorium sięga prawie 1 mln euro. Uczelni nie byłoby stać na taki wydatek, a tym bardziej na okresową wymianę maszyn, gdyby nie odwołanie się do wiodących producentów maszyn, poprzez niedawnych absolwentów tego kierunku. Jak choćby Michała Piłata, zarządzającego obecnie firmą HOMAG Polska, oraz innych wspierających wydział po podjęciu pracy w znaczących firmach związanych z branżą drzewną i meblarską. Takie firmy, jak HOMAG Polska,
Weinig, Holz-Her, Leitz, Ekamant, Walter Polska, DDN Odpylanie Mariusz Kanas i Norres Polska zjednoczyły siły i w ramach darowizn, czy okresowego użyczenia najnowocześniejszych maszyn, umożliwiły stworzenie obiektu, który w niczym nie ustępuje nowoczesnemu zakładowi przerobu drewna i produkcji mebli.
Inicjator spełnił marzenia
– Warunki w pracowni praktycznie niczym nie różnią się od tych, z którymi studenci spotykają się podczas praktyk w nowoczesnych fabrykach mebli i zakładach drzewnych oraz później, jako absolwenci, w miejscach pracy – podkreślał dr inż. Bartosz Pałubicki, inicjator przedsięwzięcia. – Laboratorium w obecnym kształcie spełnia moje marzenie, które zrodziło się w 2005 roku, po pobycie na międzynarodowej konferencji w Rosenheim. Zwiedzałem tamtejszą szkołę zawodową i z podziwem patrzyłem na ich laboratorium obrabiarek. Cieszę się, że kilka lat później jesteśmy w miejscu, które nie ustępuje laboratoriom uczelni zachodnioeuropejskich. A w dużej części przewyższa je możliwościami i poziomem nowoczesności centrów obróbczych Grupy HOMAG i innych.
Laboratorium rozwijało się stopniowo. Powiększała się powierzchnia i przybywało maszyn. Obecnie stoją one na powierzchni ok. 300 m2, a celom dydaktycznym służy też nowa antresola. Laboratorium dzieli się na dwie części. W jednej zlokalizowano obrabiarki i urządzenia do technologii obróbki drewna litego, a w większej części – wstawione przez HOMAG Polska obrabiarki i rozwiązania do przerobu płyt drewnopochodnych, niezbędnych do produkcji mebli skrzyniowych, które są mocną pozycją polskiego meblarstwa.
Służy studentom i przedsiębiorcom
– Z Grupą HOMAG współpracujemy od 2018 roku – powiedział Bartosz Pałubicki. – Teraz projekt nabrał kształtu, który spełnia oczekiwania obu stron. Dzięki jej najnowszym maszynom – pięcioosiowemu centrum obróbczemu sterowanemu numerycznie CENTATEQ P-110, oklejarce EDGETEQ S-380, centrum wiercącemu DRILLTEQ V-200, a przede wszystkim zrobotyzowanemu gniazdu obróbkowemu z sześcioosiowym robotem przemysłowym, możemy uczyć studentów programowania maszyn CNC i przygotowywać do rozwijania procesów cyfryzacji i robotyzacji w swoich przyszłych firmach. Prowadzimy ze studentami studiów dziennych i zaocznych, w połączeniu z posiadanymi maszynami, zajęcia praktyczne z zakresu projektowania produkcji, wymiany informacji pomiędzy maszynami, monitorowania produkcji. Mamy możliwość wykonywania testów dla firm zainteresowanych zakupami posiadanych przez nas maszyn oraz organizacji szkoleń dla operatorów z firm będących klientami Grupy HOMAG. Niekiedy służymy też pomocą merytoryczną.
Maszyny nie pracują na okrągło, ale są w miarę możliwości maksymalnie wykorzystywane w procesach dydaktycznych. Roboczogodzin pracy nie mają zbyt wiele na koncie, gdy trafiają do nabywców, bo wykorzystuje się je głównie do nauki obsługi i budowy takich maszyn, a nie przemysłowej produkcji na nich.
– Niekiedy nawet przekazujemy producentom uwagi w zakresie dostrojenia maszyn czy ich funkcjonalności, wynikających z naszych doświadczeń – dodaje Bartosz Pałubicki. – Ale też uczymy się wszyscy, studenci i nauczyciele akademiccy, robotyzacji w zakresie projektowania. Wspiera nas w tym ostatnio Piotr Kaseja, przygotowujący pod moim nadzorem pracę magisterską na temat pewności zabezpieczenia pochwytu przez robota różnych materiałów, który jednocześnie jest już pracownikiem HOMAG Polska i ma sporą wiedzę o robotach oferowanych przez tę firmę.
Gniazdo z robotem
Modelowe gniazdo obróbkowe z robotem sześcioosiowym firmy HOMAG sterowanym numerycznie wzbudza obecnie największe zainteresowanie. Może znaleźć zastosowanie w najbardziej wyrafinowanych aplikacjach. W Laboratorium robot został zaprojektowany pod kątem przekazywania pociętych elementów płytowych, dowolnie ułożonych, na stół podawczy określonej maszyny. W tym przypadku – wiertarki DRILLTEQ V-200. Jednak z powodzeniem może obsługiwać dwie obrabiarki sterowane numerycznie, rozpoczynając praktycznie proces obróbki elementu. Odbierze też element po obróbce i odłoży na wskazane miejsce.
– Robot cechuje się dużymi prędkościami i przyspieszeniami – dopowiada Piotr Kaseja, specjalista ds. robotyzacji i automatyzacji w HOMAG Polska. – Może w fabryce zastąpić kilku pracowników i wybierać optymalną logistykę elementów w procesie obróbki. Grupa HOMAG posiada od lat roboty w swojej ofercie, ale innowacją jest elastyczna obsługa tak zwanych stosów chaotycznych. Staramy się w taki sposób dostosować robota i rozwiązania w nim zastosowane, aby w sposób jak najbardziej zbliżony do człowieka analizował sytuacje i współpracował z maszynami obróbczymi. W Laboratorium jest zaprogramowany do obsługi wspomnianego stosu chaotycznego, często występującego w praktyce, gdy operator odkłada na paletę kolejne elementy, na zasadzie „jak lecą”. Taki stos może być obsługiwany przez robota dzięki zastosowaniu kamery 5D, a praktycznie 3D+2D, która pozwala na zeskanowanie każdej warstwy stosu, wskutek czego wie, gdzie leżą elementy, na jakiej wysokości, jakie mają wymiary, jak są obrócone itp. Ramię robota może się do nich zbliżyć, zeskanować kod QR znajdujący się na etykiecie i przesłać program obróbczy do maszyny, położyć element na jej stole załadunkowym, a następnie po obrobieniu tego elementu przez obrabiarkę CNC odebrać go i ułożyć w sposób uporządkowany na stosie wylotowym, optymalnie wykorzystując miejsce na palecie. W gnieździe zaaplikowano kilka innych funkcjonalności naśladujących procesy w fabrykach, takie jak sortowanie czy pakowanie elementów.
W Laboratorium, ze względu na ograniczoną powierzchnię, robot współpracuje tylko z wiertarką, a wymiary elementów zostały zoptymalizowane, aby pokazać w gnieździe edukacyjnym funkcjonalność rozwiązania. Natomiast HOMAG ma w dorobku wdrożenia, gdzie taki robot współpracuje z dwiema obrabiarkami w sposób maksymalnie wydajny. Bo każda instalacja robota jest projektem indywidualnym, włącznie z oprogramowaniem, uwzględniając ograniczenia, specyfikę zakładu i produkcji oraz oczekiwania klienta związane z rodzajem materiału, sposobem obróbki, jego wymiarami, wydajnością, typem produkcji itp. Z obserwacji wynika, że jeden taki robot zaspokaja bez problemu dwie obrabiarki, a nawet często na nie czeka.
Wzajemne wsparcie
Przedstawiciele Grupy HOMAG i innych firm partnerskich nie ukrywają, że uczestniczą w programie wsparcia uczelni, albowiem zainteresowani są zatrudnianiem absolwentów mających wiedzę o współczesnych maszynach, którzy z centrami obróbczymi i markowymi produktami zetkną się już podczas studiów, a nie dopiero podczas stażu. Dlatego cyklicznie dokonują wymiany maszyn, dzięki czemu studenci poznańskiego wydziału dobrze sobie radzą z obsługą aktualnie oferowanych modeli maszyn, choćby w Fabryce Mebli na Żywo podczas targów Drema w Poznaniu. I bez problemu znajdują pracę w nowoczesnych fabrykach, wdrażających także najnowocześniejsze standardy cyfryzacji związane z Przemysłem 4.0.
– Umowy z wiodącymi firmami dostarczającymi rozwiązania do obróbki drewna i płyt drewnopochodnych dotyczą nie tylko korzystania z nowoczesnych maszyn i technologii, ale również angażowania studentów w prace badawcze i rozwojowe – podkreślał dziekan WLiTD. – Przyszli specjaliści z zakresu technologii drewna i projektowania mebli mają szansę pracować nad innowacyjnymi projektami, rozwijać swoje umiejętności i zdobywać praktyczne doświadczenie. Laboratorium pełni funkcję edukacyjną, umożliwiając studentom zdobywanie wiedzy na temat najnowocześniejszych obrabiarek, ich konstrukcji, sterowania, programowania i obsługi. Studenci mają możliwość nauki programowania robotów, poznawania procesów przemysłowych oraz zbierania danych produkcyjnych. Jest to także miejsce do realizacji prac badawczych i rozwojowych, które obejmować będą prace inżynierskie, magisterskie oraz projekty studenckich kół naukowych.
Przedsiębiorcy mile widziani
To także miejsce, gdzie firmy zewnętrzne mogą korzystać z możliwości testowania nowych technologii oraz opracowywania rozwiązań do zastosowania w skali przemysłowej. To idealne środowisko do współpracy między sektorem akademickim a przedsiębiorcami, zachęcające do wymiany wiedzy i doświadczeń. Ogromna w tym zasługa prof. dr. hab. Andrzeja Kraussa, kierownika Katedry Obrabiarek i Podstaw Konstrukcji Maszyn oraz dr. inż. Bartosza Pałubickiego, kierownika LITO.
– Dziękując władzom uczelni za życzliwe wspieranie działań Katedry na rzecz uruchomienia tego Laboratorium, niełatwego projektu, chcę podkreślić, iż jest to głównie zasługa naszych wieloletnich partnerów przemysłowych, dzięki którym placówka została wyposażona w najnowocześniejsze, innowacyjne obrabiarki, urządzenia przemysłowe i narzędzia – stwierdził Andrzej Krauss. – Pomysłodawcą i inicjatorem tego projektu jest dr inż. Bartosz Pałubicki, którego zaangażowanie i poświęcony czas oraz wielka wytrwałość i systematyczność oraz skuteczność podejmowanych decyzji przyniosły piękny rezultat. Zaczął od zaplanowania i nadzorowania kapitalnego remontu pomieszczeń tego obiektu, a potem odpowiedniego wyposażenia pomieszczeń w niezbędną infrastrukturę, żeby nowoczesne obrabiarki mogły bezpiecznie i właściwie pracować.
Wojewoda gratuluje
– Firmom, które nawiązały współpracę z Uniwersytetem Przyrodniczym, gratuluję podjęcia współpracy z uczelnią, mającą ogromne doświadczenie w kształceniu profesjonalistów, sprawdzoną kadrę dydaktyczną i bogaty dorobek naukowy – napisała Agata Sobczyk, wojewoda wielkopolski w liście gratulacyjnym. – Te walory są zwielokrotnione przez położenie w sercu regionu, który posiada rozległe tereny leśne i rozwinięty przemysł drzewny, a przez to stałe zapotrzebowanie na wykwalifikowanych specjalistów. Mam nadzieję, że Laboratorium będzie wyznacznikiem nowej jakości działania naukowego i dydaktycznego, symbolem dynamicznego rozwoju wydziału i uczelni.
Rozwój zrównoważony
W trakcie spotkania władze uczelni i wydziału wręczyły pisemne podziękowania Michałowi Piłatowi, dyrektorowi zarządzającemu HOMAG Polska oraz innym przedstawicielom firm partnerskich, podkreślając, iż to Laboratorium imituje najnowocześniejsze zakłady przerobu drewna litego lub drewnopochodnych płyt meblowych. Nie jest ono pełnowymiarowe, ale rozwiązania same w sobie są identyczne, a nawet lepsze niż w przemyśle. I co ciekawe, dzięki firmom wspierającym będą cały czas nowoczesne, ze względu na regularną wymianę maszyn, przez co studenci będą na bieżąco z postępem technicznym wiodących producentów maszyn.
– Możemy mówić o rozwoju zrównoważonym – dodał Bartosz Pałubicki. – Firmy wspierają wydział maszynami i narzędziami, a wydział – firmy – swoimi absolwentami. Nowoczesne rozwiązania bez specjalistów, którzy je rozumieją, są w stanie je obsłużyć i odpowiednio wykorzystać, a wręcz z nimi rozmawiać, są ułomne. Dlatego równolegle muszą się rozwijać: technologia i edukacja ludzi, którzy z tą technologią będą mieli do czynienia. Licznie zebranym gościom zaprezentowano obróbkę drewna litego na wielopile, strugarce i optymalizerce, a następnie obróbkę płytowych elementów meblowych, przez rozcinanie płyt na pile pionowej z etykietowaniem elementów, poddawanych następnie na centrach HOMAG procesom: oklejania krawędzi na okleiniarce EDGETEQ S-380, obróbki na centrum pięcioosiowym CENTATEQ P-110 i na pionowym centrum wiercącym z możliwością frezowania i wręgowania – DRILLTEQ V-200, współpracującym z robotem.
~Janusz Bekas
