“Z zaskoczeniem przyjęliśmy opublikowany 25 września 2023 r. komunikat Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych (DGLP) o decyzji Lasów Państwowych (LP) o niekontynuowaniu certyfikacji gospodarki leśnej w systemie FSC. W swoim komunikacie DGLP twierdzi, że kolejne projekty standardu gospodarki leśnej i korespondencja dotycząca nowego kształtu umowy licencyjnej stoją w sprzeczności z deklaracjami FSC o chęci prowadzenia konstruktywnego dialogu. Nie możemy zgodzić się z przedstawioną argumentacją“.
Współpraca FSC z Lasami Państwowymi trwa nieprzerwanie od 25 lat i nie ma żadnych przeszkód, aby Lasy Państwowe nadal wdrażały wymagania systemu FSC, które nie kłócą się z zasadami gospodarki leśnej w Polsce . Dlatego do dialogu z władzami DGLP przystąpiliśmy już w listopadzie 2022 r., gdy tylko LP zgłosiły nam uwagi dotyczące umowy licencyjnej i rewizji standardu. Również w listopadzie 2022 r. wydaliśmy specjalne odstępstwo (tzw. derogację) dające obu stronom czas na rozmowy, przy jednoczesnej możliwości utrzymania certyfikacji. Z przykrością musimy zauważyć, że tylko jedna z 15 RDLP skorzystała z tej możliwości.
Jak informują przedstawiciele przemysłu drzewnego, ale także organizacji ekologicznych, rezygnacja z certyfikacji FSC może przynieść negatywne skutki dla polskiej gospodarki, przyrody i społeczeństwa. Dzięki dostępowi do certyfikowanego surowca nasz krajowy przemysł drzewny zajmuje trzecie miejsce na świecie pod względem liczby certyfikatów FSC dla łańcucha dostaw. Certyfikacja FSC jako jedna z przewag konkurencyjnych przyczyniła się m.in. do tego, że Polska jest wśród liderów zarówno produkcji jak i eksportu mebli na świecie. Ponadto cała branża drzewna w Polsce odpowiada za ok. 6% polskiego PKB.
Wysokie standardy FSC dla gospodarki leśnej i łańcucha dostaw sprawiają, że system certyfikacji FSC jest obecnie najbardziej zaufanym i rozpoznawanym systemem tego typu w Polsce i na świecie. Certyfikacja FSC to również konkretne korzyści dla przyrody i społeczeństwa. FSC zabrania nielegalnego pozyskiwania drewna, degradacji lasów, a także wylesiania certyfikowanych obszarów, pozyskiwania więcej drewna niż przyrasta. Ponadto FSC jako jedyny system certyfikacji gospodarki leśnej umożliwia udział obserwatorów w audycie gospodarki leśnej – organizacji pozarządowych, firm, a nawet osób prywatnych. Dlatego rezygnacja z certyfikacji FSC oznaczać może także ograniczenie kontroli społecznej nad lasami.
– Z przykrością musimy stwierdzić, że argumentacja LP dotycząca zaprzestania certyfikacji w systemie FSC jest ogólnikowa i pomija konkretne działania, które w czasie blisko rocznych negocjacji podjęło FSC w celu wypracowania porozumienia. Jesteśmy otwarci na dalsze rozmowy z Lasami Państwowymi, jednakże z uwagi na to, że nie możemy zgodzić się z przedstawioną przez DGLP argumentacją, chcielibyśmy odnieść się do niektórych argumentów – oświadcza FSC.
Głos Lasów Państwowych w procesie rewizji standardu odpowiedzialnej gospodarki leśnej dla Polski
Proces rewizji trwa od 2018 r. i od samego początku Lasy Państwowe były w niego zaangażowane w ramach Grupy Opracowującej Standard – razem z przedstawicielami innych grup interesariuszy, takich jak: przemysł drzewny, organizacje pozarządowe czy przedstawiciele praw pracowników leśnych. Grupa ta pracowała nad nowym standardem FSC przez 4 lata, jednak w końcowej fazie nie była w stanie wypracować konsensusu w przypadku kilku wskaźników. Z powodu wielomiesięcznego impasu, zgodnie z procedurami FSC, Grupa została rozwiązana w lutym 2022 r. Jej członkowie byli wielokrotnie informowani, że impas może doprowadzić do wdrożenia alternatywnej procedury rewizji.
Prace Grupy Opracowującej Standard kontynuowała Techniczna Grupa Robocza, złożona z audytorów ze wszystkich trzech jednostek certyfikujących, które prowadzą certyfikację FSC gospodarki leśnej w Polsce. W ramach prac Technicznej Grupy Roboczej odbyły się dwie rundy konsultacji publicznych, w których licznie udział wzięli przedstawiciele Lasów Państwowych oraz innych interesariuszy – organizacji pozarządowych, pracowników leśnych i firm przemysłu drzewnego.
Ponadto wszystkie wersje rewidowanego Standardu Krajowego FSC dla Polski brały pod uwagę konieczność dostosowania go do polskich warunków, a przy rewizji uwzględnione zostały standardy międzynarodowe FSC, wiedza ekspercka osób opracowujących dokument, a także kolejne informacje zwrotne przekazane przez Lasy Państwowe i innych interesariuszy. Projekt nr 4 standardu został złożony w maju br. do oceny formalnej przez FSC International. Publikacji nowego standardu spodziewamy się pod koniec 2023 r., trzy miesiące później wejdzie on w życie, po czym nastąpi nastąpi 12-miesięczny okres przejściowy, podczas którego zarządcy lasów będą zobowiązani do przejścia audytu zgodnie z nowym standardem, a po tym okresie dotychczasowy standard utraci moc.
– Jesteśmy wdzięczni za zaangażowanie Lasów Państwowych w prace nad standardem i podzielenie się wiedzą oraz doświadczeniem w zakresie wielu aspektów, których dotyczy standard. Nie możemy się jednakże zgodzić z twierdzeniem jakoby nasza organizacja nie uwzględniła większości propozycji Lasów Państwowych w zakresie standardu gospodarki leśnej. Standard krajowy FSC uwzględnia wiele postulatów Lasów Państwowych, uwzględnia również postulaty innych właścicieli i zarządców lasów, przedstawicieli społeczności lokalnych, organizacji pozarządowych, naukowców i przedsiębiorstw z branży leśnej. Wszystkie strony miały równy głos w procesie tworzenia standardu, by odzwierciedlał on różne perspektywy i potrzeby związane z lasami. Cały proces rewizji standardu FSC jest od samego początku w pełni transparentny i inkluzywny, szczegółowo opisany na stronie.
Projekt nowej umowy licencyjnej
Warto podkreślić, że umowa licencyjna ma tę samą formę na całym świecie – dotyczy to blisko 60 tysięcy posiadaczy certyfikatu FSC. Jednak FSC od początku zgłaszało otwartość na negocjację jej zapisów, rozumiejąc, że Lasy Państwowe jako podmiot publiczny mogą podlegać pewnym ograniczeniom wynikającym z prawa krajowego.
30 czerwca br. FSC reprezentowane przez Kima Carstensena, Dyrektora Generalnego FSC International oraz innych ekspertów i przedstawicieli FSC Polska, ponownie spotkało się z władzami i reprezentantami DGLP w celu omówienia kwestii związanych z postanowieniami umowy licencyjnej. Podczas spotkania wyjaśniono pracownikom Lasów Państwowych zapisy umowy licencyjnej, co do których zgłaszali uwagi. Przedstawiciele FSC i DGLP wspólnie przedyskutowali poszczególne punkty – co do kilku z kluczowych punktów umowy udało się zbliżyć stanowiska, a strony uzgodniły kolejne kroki, które należało podjąć w celu osiągnięcia porozumienia. W ocenie FSC spotkanie odbyło się w pozytywnej i konstruktywnej atmosferze, co pozwalało sądzić, że jesteśmy bliżej porozumienia w sprawie zapisów umowy licencyjnej. Obie strony podtrzymały chęć wypracowania akceptowalnego dla wszystkich rozwiązania.
– Z tym większym zdziwieniem przyjęliśmy informację zawartą w komunikacie DGLP, że nowy projekt umowy wraz z załącznikami wprowadza dodatkowy element ryzyka prawnego, który w ocenie LP nie pozwala na pełne zabezpieczenie interesu Skarbu Państwa. Od listopada 2022 r., mimo licznych próśb i pism, nie otrzymaliśmy do wglądu opinii prawnej od DGLP. Jesteśmy przekonani, że możliwość zapoznania się przez FSC z konkretnymi argumentami prawnymi z pewnością pomogłoby w wypracowaniu porozumienia. Zaskakującym wydaje się również fakt, iż komunikat został opublikowany tego samego dnia, kiedy po blisko trzech miesiącach od spotkania LP wysłały do FSC International list z propozycją treści niektórych punktów nowej umowy licencyjnej.
– Pragniemy podkreślić, że niezmiennie jesteśmy otwarci na dialog z przedstawicielami Lasów Państwowych i kontynuację rozmów w celu ustalenia zasad dalszej współpracy, z korzyścią dla społeczeństwa, przyrody i polskiej gospodarki.
~źródło: FSC Polska
